Sinds deze week biedt drogisterijketen Kruidvat ook testamenten en samenlevingscontracten aan. Kost 199 euro. Dat lijkt veel op de actie die Hema in 2013 begon. Daar konden toen online akten worden opgesteld voor 125 euro. Tegenwoordig kost een testament daar 172,50 euro en een samenlevingscontract 205 euro.
Twaalf notariskantoren
Kruidvat duikt daar met enkele euro’s onder. Volgens een woordvoerder van de drogist wordt zo de drempel verlaagd voor mensen die misschien nooit een testament of akte zouden hebben opgesteld. Ook dit geschiedt online. Na het invullen van relevante gegevens volgt de concept-akte. De consument krijgt dan ook een lijst met twaalf notariskantoren (met landelijke dekking) om de akte te laten passeren.
Tuchtrechtprocedure
De werkwijze van Hema was enkele jaren geleden vergelijkbaar. De KNB was daar toen niet blij mee, en spande een tuchtrechtprocedure aan tegen een notaris die had meegewerkt aan deze Hema-notarisservice. Volgens de KNB kon de notaris zo onvoldoende regie, zeggenschap en toezicht uitoefenen, overtreedt hij zijn geheimhoudingsplicht en schendt hij zijn zorgplicht. Ook zouden er aan deze opzet en werkwijze risico’s kleven ten aanzien van de vrije wilsvorming van de cliënt, en er waren vragen over te lage honorering, het provisieverbod en de onafhankelijkheid van de notaris. Volgens het hof Amsterdam, dat de klacht in hoger beroep beoordeelde, was de HEMA-notarisservice technisch, juridisch en inhoudelijk niet in strijd met de voor deelnemende notarissen geldende wet- en regelgeving.
Maatwerk
Desondanks is de KNB kritisch op de Kruidvat-notarisstunt. Via de onlineshop wordt slechts een standaardakte opgemaakt, zodat er in de praktijk toch extra notariskosten bijkomen – de notaris moet er maatwerk van maken. De notaris moet ook goed doorvragen en verifiëren of de inhoud van een testament ook echt overeenkomt met de wil van de opsteller.
Richtlijnen
Ook de KNB erkent dat er sprake is van een vrije markt met vrije tarieven, dus mogen notarissen samenwerken met partijen als Hema en Kruidvat. “De uitspraak van de rechter is van belang geweest om de richtlijnen voor dit soort constructies duidelijk te krijgen. We zullen net als bij Hema kijken hoe Kruidvat te werk gaat, want zorgvuldigheid blijft geboden”, aldus KNB-woordvoerster Mechteld Lindenhovius tegen het Dagblad van het Noorden.
Dienst
KNB-voorzitter Nick van Buitenen is er kritisch op. “Kruidvat? Onze akten passen niet naast de shampoo”, schrijft hij op Twitter. “We zijn immers geen papier- of letterleverancier, maar leveren een dienst. Dit soort advertenties suggereren dat de dienst van de notaris altijd hetzelfde is. Klopt uiteraard niet. De akte is de vastlegging van ieders persoonlijke wens. Voor het traject daar naartoe betaal je als klant. Vraag je meer (tijd, advies, dienst) dan krijg je meer en betaal je meer. Iedereen kan dat zelf bepalen.”
Hoofdpijn
Van Buitenen krijgt steun van veel notarissen, en van hoogleraar personen- en familierecht André Nuytinck. Op Twitter schrijft hij: “Morgen even snel naar het Kruidvat om paracetamol te kopen! Ik heb namelijk flinke hoofdpijn gekregen nadat ik over het Kruidvat-testament had gelezen. Notarissen in Nederland, werk hieraan niet mee! U haalt uw eigen vak naar beneden. Formeel en tuchtrechtelijk zal het ongetwijfeld allemaal in orde zijn, maar u moet geen standaarddocumenten ondertekenen. U dient aan ‘Belehrung’ te doen en maatwerk te leveren!”
