Hoe gelukkig ben ik eigenlijk op en met mijn werk? Vind ik het eigenlijk nog wel leuk? Moet ik nu een heel jaar weer zo verder? Dit soort vragen steken juist aan het begin van het jaar vaak de kop op. Niet voor niets dat we dan, zo blijkt uit onderzoek, ook het ongelukkigst zijn. Er bestaat zelfs een Blue Monday, de meest deprimerende dag van het jaar en die valt altijd ergens in januari. Dit jaar op 15 januari, dus dat hebben we gelukkig achter de rug! Hoe zetten we dit soort hinderlijke vragen, die ons uit balans halen, nu om in constructief gedrag?
Arbeidsgeluk doet ertoe. Wie niet happy is op de werkvloer, presteert minder, heeft een lagere productiviteit, is ongezonder en gestrester. Bijna de helft van de Nederlanders schijnt zijn werk niet bevredigend te vinden, zo blijkt uit onderzoek van de psychologen Peter Warr en Guy Clapperton; in de VS voelt zelfs bijna 90 procent van de mensen zich maar matig gelukkig met hun werk.
De APK van het arbeidsgeluk
Neem je baan en jezelf onder de loep, zo luidt het advies van Warr en Clapperton, die op basis van wetenschappelijke literatuur een arbeidsgeluksvragenlijst samenstelde, een soort APK op basis waarvan je kunt vaststellen hoe je arbeidsgeluk ervoor staat. De hieronder genoemde factoren zijn het meest bepalend voor hoe happy iemand zich voelt op en met zijn werk. Geef jezelf voor iedere vraag een rapportcijfer van 0 tot 10.
- Heb je voldoende in te brengen? Autonomie en vrijheid zijn belangrijke zaken. Wie het gevoel heeft dat hij zelf kan bepalen wat hij kan doen en wanneer, wie invloed heeft op zijn eigen agenda en bovendien zelfstandig beslissingen kan nemen, is gelukkiger dan wie dat niet heeft.
- Maak je in je werk gebruik van je sterke kanten en heb je de mogelijkheid om te leren? Dingen doen waar je goed in bent geeft energie, net als het leren van nieuwe vaardigheden je een boost kan geven.
- Word je in voldoende mate uitgedaagd, maar ook weer niet over de top? We gedijen het best als we tijdens ons werk worden geprikkeld, zonder dat we op onze tenen hoeven te lopen.
- Weet je wat er van je wordt verwacht? Als dit niet duidelijk is of er wordt niet over gecommuniceerd, geeft dat spanning. Ook regelmatig feedback krijgen is van belang voor je geluksgevoel, omdat je je daardoor kunt ontwikkelen.
- Spreek je genoeg mensen en zijn die interacties plezierig? Vanzelfsprekend zijn sociale contacten op het werk belangrijk.
- Ervaar jij jouw salaris als een goede beloning voor wat je doet? Een goed salaris ontbreekt evenmin op het lijstje van geluksfactoren op het werk. Maar let op: als je een bepaald welstandsniveau hebt bereikt, maakt meer inkomen je niet nóg gelukkiger.
- Voel je je veilig op je werk? Een veilige werkomgeving verschaft meer arbeidsgeluk. Een veilige werkomgeving is vooral een omgeving waarin een goede sfeer hangt, je fouten durft te maken en je vertrouwen hebt in je collega’s en leidinggevende. Helaas scoort de gemiddelde juridische werkplek niet hoog op dit onderdeel. Sommige advocaten-en notariskantoren, de rechterlijke macht, bepaalde juridische afdelingen van banken, ik vraag me weleens af: hoe onveilig wil je het maken?
- Heb je het gevoel dat jij een waardevolle bijdrage levert op je werk en een onmisbaar onderdeel bent van het geheel? De mate waarin je werk wordt gewaardeerd door jezelf en anderen is een belangrijke graadmeter voor je arbeidsgeluk. Als je regelmatig het gevoel hebt dat het er niet toe doet wat jij doet en je ook geen positieve feedback krijgt, dan gaat het snel bergafwaarts met je geluksgevoel.
- In hoeverre past je huidige werk bij wie je bent als persoon? Doe jij wat je belangrijk vindt en wat aansluit bij jouw persoonlijkheid, drijfveren, waarden en normen? Misschien is jouw drijfveer om mensen concreet te helpen, maar ben je op dit moment vooral een wetgevingsjurist waarin deze drijfveer onvoldoende tot zijn recht komt.
- Je leidinggevende (indien van toepassing): krijg je voldoende support en coaching, word je goed aangestuurd? Besteedt hij/zij voldoende tijd en aandacht aan jou en doet hij/zij dat ook nog op een prettige manier? Wordt er naar jouw suggesties geluisterd en gaat jouw welzijn hem/haar in voldoende mate aan het hart? Ik vrees dat deze vraag voor veel juristen een enorm pijnpunt is.
- Heb je voldoende toekomstperspectief? Goede toekomstperspectieven doen ertoe: je wilt functioneel doorgroeien of inhoudelijk verder groeien. Juist de niet-transparantie daarover in organisaties maakt mensen ongelukkig. Je wordt maar aan het lijntje gehouden, steeds weer nieuwe voorwaarden waaraan je moet voldoen en elk jaar weer andere argumenten waarom jij nog steeds niet geschikt bent, allemaal funest voor je geluksgevoel.
- Is de organisatie integer? Werknemers willen werken bij een betrouwbare organisatie met navenant betrouwbare mensen, die zeggen wat ze doen, doen wat ze zeggen en een goed besef hebben van wat goed of slecht is, wat waar of niet waar is, wat juist of verkeerd is. Een organisatie met moreel besef en aandacht voor bepaalde normen en waarden. Daardoor voel je je sneller verbonden met de organisatie. Exorbitant declareren, tijdschrijven met een vork, personeel uitbuiten, leidinggevenden die keihard liegen….. allemaal funest voor het arbeidsgeluk op de werkvloer.
De kenmerken van je huidige baan hebben de meeste invloed op geluk of ongeluk op het werk, zeggen Warr en Clapperton. Maar je geluksniveau wordt ook bepaald door jezelf. Dus vandaar een paar vragen extra.
- Hoe sta jij in het leven? Is het glas half vol of half leeg? Wie negatief denkt over zichzelf en het leven, zal zijn werk ook niet positief benaderen en zich daardoor waarschijnlijk ook slechter voelen.
- Welk beeld heb je van jezelf als professional? Positief of negatief en waarom? Wie zichzelf eigenlijk best goed vindt en geloof heeft in eigen kunnen, gaat ook navenant functioneren. Sterker nog, onderzoek wijst uit dat geloof in eigen kunnen ook daadwerkelijk tot betere prestaties leidt en dat geeft een enorme boost aan je arbeidsgeluk. Geloof in jezelf is een van de belangrijkste geluksfactoren.
- Hoe ga jij om met fouten, teleurstellingen, laat je makkelijk los, pieker je veel enz.? Het vermogen om te relativeren en los te laten zijn cruciaal voor je geluksgevoel.
Opdracht
- Bekijk je cijfers en stel daarna vast waar je gemiddelde cijfer op uitkomt. Dan heb je een idee van je gemiddelde arbeidsgeluksgevoel, waarbij een onvoldoende ook echt onvoldoende is.
- Alle bovenstaande factoren dragen bij aan je welbevinden op het werk, maar waarschijnlijk vind je ze niet allemaal even belangrijk. Loop de vragen nog eens langs en bedenk welke vragen meer dan gemiddeld belangrijk voor je zijn. Als je op die vragen onvoldoendes hebt uitgedeeld: waar schort het dan aan?
- Vraag jezelf nu af wat je kunt doen om je geluksniveau op die onderdelen te vergroten. Vind je je werk bijvoorbeeld te weinig uitdagend? Misschien kun je nieuwe zaken naar je toetrekken, die net even wat complexer of groter zijn dan je gewend bent of een ander (sub)rechtsgebied erbij nemen. Of vind je dat er te weinig aan je wordt overgelaten? Maak het dan bespreekbaar of neem zelf meer initiatieven. Of moet je je eigen houding veranderen?
Ook werkgevers zullen zich rekenschap moeten geven van het belang van geluk op de werkvloer. Het is het beste hulpmiddel om je mensen optimaal te laten presteren. Organisaties met een hoge happinessfactor zullen ook de beste professionals aantrekken. De generatie Y vindt geluk belangrijk en zal kiezen voor de werkomgeving waar zij het gelukkigst denkt te kunnen zijn. De mate waarin je als organisatie in staat bent je werknemers zich verbonden en betrokken te laten voelen, zal hierbij bepalend zijn.
Mijn advies: Geef personeel de tijd en de gelegenheid onderling relaties aan te gaan die niet alleen functioneel zijn, maar die vooral faciliteren om de verbinding aan te gaan met elkaar. Goede relaties geven voldoening. Deel elkaars passies buiten het werk en onderneem activiteiten met elkaar, die verder gaan dan het jaarlijkse plichtmatige bedrijfsuitje. De verbondenheid zal door het delen van passies toenemen en daarmee ook the joy of work.
