Ouders werden gemaand grote sommen geld terug te betalen, vervielen in enorme schulden en raakten verwikkeld in onophoudelijke juridische procedures gestart door de Belastingdienst. Mensen raakten hun huis kwijt, ouders raakten in echtscheiding, en een van de slachtoffers ontnam zichzelf van het leven nadat de Belastingdienst een grote som geld terugvorderde. De schade die de slachtoffers berokkend is, is van ongekende omvang.
Het rapport dat in december verscheen stelde dat de ‘grondbeginselen van de rechtsstaat zijn geschonden.’ Dat moge duidelijk zijn. De spijkerharde rigiditeit van zowel de wetten zelf als de uitvoering daarvan door de Belastingdienst hebben elke vorm van individuele overweging en coulance tenietgedaan. Ook de Raad van State is tekortgeschoten in het bieden van rechtsbescherming aan individuele burgers.
Het OM maakte donderdag bekend de Belastingdienst niet te gaan vervolgen. Daar was een uitgebreid feitenonderzoek aan voorafgegaan. Probleem is natuurlijk dat de Staat (en daarmee de Belastingdienst als onderdeel van de Staat) immuun is voor strafrechtelijke vervolging. “Over verwijtbare handelingen die de Staat zijn toe te rekenen, moet verantwoording worden afgelegd in het politieke domein en niet in het strafrecht”, stelt het OM. De artikel 12-procedure die nu ingezet gaat worden door een groep gedupeerden probeert alsnog vervolging af te dwingen.
De verantwoordelijkheid voor dit enorme onrecht is in casu niet genomen door alle toenmalig verantwoordelijke politici. Mark Rutte, Lodewijk Asscher (toenmalig minister van Sociale Zaken) en Eric Wiebes (toenmalig minister van Financiën) lijken de dans te ontspringen. Asscher acht zichzelf nota bene bij uitstek degene die dit kan oplossen door zijn rol in de affaire. Het is bizar dat een schandaal als dit, dat bijna 30.000 mensen tot gedupeerden maakte met vaak ernstige gevolgen en bovendien institutioneel racisme aantoonde binnen een kerninstitutie van de staat, geen politieke gevolgen heeft voor haar eindverantwoordelijken.
Aftreden
Het zou Rutte en Asscher sieren verantwoording in het politieke domein te nemen door een daadwerkelijk aftreden. De rechter kan zich dan bekommeren om de afhandeling van een eventuele rechtszaak en daarmee materiële compensatie bieden naast de 30.000 euro die in veel gevallen pas over enkele jaren uitbetaald zal worden aan de slachtoffers. Maar een schandaal als dit is er geen dat met louter een gang naar de rechter voldoende soelaas kan bieden aan haar slachtoffers.
