De Hoge Raad is in de tegenaanval gegaan na verwijten dat het hoogste rechtscollege verantwoordelijk is voor te lage straffen bij wegpiraten. Ook zonder bewijs van roekeloosheid kan de rechter forse gevangenisstraffen opleggen, schrijft de Hoge Raad in een webbericht. En: “Als de wetgever dit anders wil, moet hij de wet aanpassen.”
Na het verschijnen van het rapport van INTERVICT deze week kreeg de Hoge Raad van verschillende kanten kritiek omdat hij veroordelingen wegens roekeloos rijden consequent heeft gecasseerd. Daardoor krijgen verkeerscriminelen te lage straffen, vinden de critici. Directeur Ineke Sybesma van Fonds Slachtofferhulp zei: “Het is zorgelijk dat de rechters de mogelijkheden in de wet niet gebruiken om strenger te straffen.”
En minister Ard van der Steur liet in de Tweede Kamer weten dat de straffen voor verkeersovertreders die een ernstig ongeluk veroorzaken mogelijk worden verhoogd. Hij wil wel eerst onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum afwachten.
Onder invloed
De Hoge Raad is inderdaad terughoudend met het aannemen van roekeloosheid in het verkeer. “Maar ook zonder bewijs van roekeloosheid zijn substantiële gevangenisstraffen mogelijk,” stelt de Hoge Raad. “Als iemand een verkeersongeval veroorzaakt, kan hij worden gestraft met een gevangenisstraf van maximaal drie jaar als het gaat om een dodelijk ongeval en met gevangenisstraf van een jaar en zes maanden als zwaar letsel is toegebracht. Als onder invloed of veel te hard is gereden, kunnen die gevangenisstraffen met de helft worden verhoogd.”
Bij roekeloos gedrag kan de rechter zelfs zes jaar gevangenisstraf opleggen als bij het ongeval iemand is gedood (Artikel 175 van de Wegenverkeerswet). Voor roekeloos toebrengen van lichamelijk letsel staat drie jaar. Veel slachtoffers en nabestaanden vinden dat wegpiraten deze hogere straffen moeten kunnen krijgen.
Letsel
In het webbericht legt de Hoge Raad uit waarom dat niet kan. Een ongeluk veroorzaken met een slok op of door veel te hard te rijden is onvoldoende om te worden veroordeeld voor roekeloosheid, stelt de Hoge Raad.
De Hoge Raad ziet dat zo omdat er in het strafrecht al een aparte strafverzwarende bepaling is voor mensen die onder invloed en door te hard rijden dood of zwaar letsel veroorzaken. Daarom stelt de Hoge Raad zwaardere eisen het element van roekeloosheid. “Er moet dus meer aan de hand zijn dan onder invloed zijn of veel te hard rijden wil een veroordeling kunnen volgen voor roekeloos dood of letsel veroorzaken.”
De Hoge Raad vindt dat de fout bij de wetgever ligt: “Als de wetgever dit anders wil, moet hij de wet aanpassen zodat onder invloed of te hard rijdend een ongeluk veroorzaken als roekeloos kan worden bestraft.”
