Op 6 maart jl. vond de tweede editie van de oefenrechtbank (ook wel: moot court) van de rechtbank Gelderland locatie Arnhem plaats. Deze dag was ik van de partij! In deze blog schrijf ik over deze ervaring en geef ik jullie tips om deze oefenrechtbank voor te bereiden.
De casus betrof een familierechtelijke kwestie, meer specifiek: moest de minderjarige terug verhuizen en moest het gezamenlijk gezag worden beëindigd? Normaal gesproken vinden deze zittingen plaats achter gesloten deuren (dus niet voor publiek toegankelijk). Nu konden wij als studenten toch zien hoe een familierechtelijke zaak nou verloopt.
In de zaak waren betrokken: een verzoeker en verweerder allebei samen met hun advocaat, een gezinsvoogd, de Raad voor de Kinderbescherming (hierna: RvdK), de rechter en een griffier. Al deze betrokken partijen werden nagespeeld door medewerkers van de rechtbank en de RvdK. De zitting werd zodanig goed nagespeeld, dat ik soms het idee kreeg dat het een echte zitting was, met echte partijen en echte emoties.
De processtukken kregen wij van tevoren toegestuurd, zodat wij op de hoogte waren van het geschil dat aan de rechter werd voorgelegd en de zaak thuis konden voorbereiden. Voordat de zitting begon mocht iedereen nog kenbaar maken van welke partij wij dachten dat die ‘gelijk’ zou krijgen. Hierna werd de zitting nagespeeld, waarbij de advocaten maar ook de partijen het woord kregen.
Nadat de zitting had plaatsgevonden werden de studenten in twee groepen opgesplitst. Onder leiding van de deskundigen die de zitting hadden nagespeeld gingen wij van gedachten wisselen over welke verzoeken toegewezen zouden moeten worden. Het was leuk om te zien dat hier nog erg over van mening gewisseld kon worden en dat voor elk standpunt wel iets te zeggen viel. Uiteindelijk moest elke groep tot één beslissing komen. Deze beslissing werd aan de rechter en de andere groep medegedeeld en toegelicht. Hierna ging de rechter zijn beslissing mededelen en uitleggen om welke redenen hij tot die beslissing was gekomen. Na afloop daarvan was er een borrel, waar nog gelegenheid was om vragen te stellen.
Het was een erg leuke en leerzame middag. Ik zou zeker iedereen aanraden om deel te nemen aan dergelijke activiteiten. Op deze manier kun je meer praktijkervaring opdoen en leer je nieuwe mensen kennen. Lijkt het jou leuk om ook deel te nemen aan de oefenrechtbank? Lees dan hieronder mijn tips voor in de voorbereiding!
Tip 1. Schets voor jezelf het wettelijk kader
Wat ik zelf deed, nog voordat ik de stukken ging lezen, was kijken naar wat door partijen over en weer werd verzocht. Dit kun je zien op de laatste pagina van het processtuk (ook wel: het petitum). Hierna ging ik voor mijzelf noteren op grond van welk artikel dat verzoek dan wordt gedaan en aan welke voorwaarden moet worden voldaan om tot toewijzing over te gaan. Vervolgens ging ik nog tekst en commentaar raadplegen en jurisprudentie en literatuur bestuderen, om een goed beeld te krijgen van het wettelijk kader.
Tip 2. Lees de stukken!
Deze tip lijkt misschien erg vanzelfsprekend, maar ik bedoel hiermee: lees de stukken echt grondig en wees hier actief mee bezig. Dus wat wordt over en weer door partijen gesteld? Wat wordt door partijen betwist en waar zijn partijen het over eens? Uiteindelijk heb ik een overzicht gemaakt van het wettelijk kader en van de feiten, zodat het voor mijzelf overzichtelijk is wat wordt aangevoerd ter onderbouwing van welke voorwaarde(n) en wat de andere partij daartegenover stelt.
Tip 3. Noteer je opmerkingen
Tijdens de voorbereiding zal het vast wel voorkomen dat er punten zijn die je opvallen, punten die jij als advocaat extra zou belichten tijdens een zitting of eventuele vragen die jij als rechter zou stellen. Noteer dit, want anders vergeet je het misschien later en je weet van tevoren misschien niet of het relevant zal zijn tijdens de oefenrechtbank. Bovendien kun je zo nagaan of jij de zaak goed hebt voorbereid, doordat je tijdens de zitting kunt zien of jouw opmerkingen worden behandeld. Misschien kun je jouw opmerkingen daarna nog bespreken, zodat je daarover nog feedback kunt krijgen.
Tip 4. Denk alvast na over de uitkomst
Stel jij was de rechter in deze zaak, wat zou volgens jou de uitkomst moeten zijn? Het is natuurlijk lastig omdat de zitting nog niet heeft plaatsgevonden, maar je kunt hier wel alvast over nadenken. Bij ons werd bijvoorbeeld voor de zitting al gevraagd naar onze visie op de zaak en welke verzoeken volgens ons toegewezen moesten worden. Je zou bijvoorbeeld ook al kunnen nadenken over waarom jij vindt waarom de verzoeken wel of niet toegewezen moeten worden en dit voor jezelf beargumenteren. Zoals hiervoor beschreven gingen wij als groepjes na de zitting daarover nadenken en als je dit thuis alvast hebt gedaan kun je dit gebruiken tijdens die bespreking. Kijk bijvoorbeeld – zoals bij tip 1 – naar jurisprudentie en kijk hoe andere rechters in vergelijkbare zaken hebben beslist en waarom.
Hopelijk hebben jullie iets aan mijn tips. Zoals ik al eerder aangaf zou ik iedereen aanraden om mee te doen. Wees ook niet bang om vragen te stellen en om dingen te zeggen, want je gaat daar alleen maar meer van leren!
