Bijzonder verfrissend is het voorbeeld van soberheid en dienstbaarheid van leden van de Zweedse Riksdag (parlement): zij ontvangen slechts het broodnodige. De Riksdag toont, in die zin, meer gelijkenissen met de Nederlandse sociale advocatuur dan met de Tweede Kamer. Wat kunnen we van de werkethiek van Riksdag en de sociale advocatuur leren?
De eerlijkheid en (werk)ethiek van de Zweedse politici is noemenswaardig ten opzichte van en in contrast met de rest van Europa en de wereld. Salarisverhoging zit er bijvoorbeeld niet in, geïndexeerde pensioenen en medewerkers evenmin. Dienstwagens beschikken alleen de president en vicepresident van de Riksdag, en dan alleen voor officiële aangelegenheden (Style International № 19/2019). Hetgeen leden van de Tweede Kamer ontvangen en tot hun beschikking hebben is, in vergelijking, riant.
Het bovenstaande laat treffend zien dat de eer om het volk te dienen en mee te mogen werken aan diens toekomst niet beloond hoeft te worden in materiële termen, maar an sich voldoening behoort te geven (Style International). Ook de Nederlandse sociale advocatuur functioneert onder erbarmelijke omstandigheden. In het beste geval verdienen sociaal advocaten minder dan de publieke norm, voor vergelijkbare kwalificaties, voorschrijft (NRC 4 november 2017). In het ergste geval verdienen ze minder dan supermarktmedewerkers. Desalniettemin kiezen de meeste sociaal advocaten bewust voor de gesubsidieerde rechtsbijstand, waar hun hart klaarblijkelijk ligt. Het gaat voor hen om de hulp die ze kunnen bieden aan de kwetsbaarste groepen in de samenleving. Zoals sociaal advocaat Jansen dat verwoordt: “Als ik aan het eind van zo’n zaak terugkijk, vind ik het fantastisch om te zien hoe zo’n vrouw opgeknapt is, doordat ze veilig is…” (NRC 30 mei 2015).
Inmiddels dreigt twee derde van de sociale advocatuur te stoppen in verband met de te lage vergoeding. De plannen van Dekker, minister voor Rechtsbescherming, blijken helemaal geen verbetering, integendeel (Trouw 6 september 2019). Toch is dit een oproep aan de sociale advocatuur om, kome wat kome zal, de plek waar hun hart duidelijk ligt niet te verlaten.
Zweedse parlementariërs en onder andere Nederlandse sociaal advocaten zelf, leren dat een lage vergoeding en weinig tot geen middelen niet in de weg hoeven te staan van eer en geweten. Niet alleen materiële beloningen geven voldoening, maar (vooral) het dienen van iemands land en het helpen van zwakkeren (barmhartigheid) kunnen, op zich, als beloning ervaren worden. En dat is maar goed ook.
