Wat rechtswetenschap een wetenschap maakt

Delen:

Voor alle verdeeldheid die er in de wereld heerst, blijkt er over één onderwerp in de loop der jaren toch wel een consensus bereikt te zijn: de wetenschap.

Dat de wetenschap de grondslag is van de huidige stand van zaken, zal niemand met gezond verstand bestrijden, maar er is over dit onderwerp intern nog steeds wel het een en ander te betwisten. Zo wordt er getwijfeld of sommige wetenschapsgebieden wel als zodanig gezien kunnen worden. Stolker is van mening dat bij een gebied van kennis zoals het recht, waar er een fusie is tussen feiten en normen, er nog steeds sprake kan zijn van wetenschappelijkheid, mits het normatieve aspect analytisch beargumenteerd wordt. Het probleem wat hieruit volgt, is dat in dit soort gevallen het onderscheid tussen wetenschap en andere soorten kennis niet goed te onderscheiden zijn, indien ze dezelfde methode gebruiken omtrent het normatieve aspect. De vraag die dus hieruit rijst is: wat maakt de rechtswetenschap daadwerkelijk een wetenschap? Kennelijk is de optiek van Stolker niet afdoende om die vraag te beantwoorden.

Forumologie

De discussie of rechtswetenschap gezien de fusie tussen normen en feiten een wetenschap is, blijkt door Stolker tot dusver opgelost te zijn. Hij stelt dat een gebied van kennis waarbij feiten en normen vermengd zijn aan de eisen van een wetenschap voldoen, mits er analytisch en rigoureus beargumenteerd wordt aangaande het normatieve aspect. Maar waarom zou je dan het analytisch bestuderen van feiten en meningen uit internetfora niet kunnen beschouwen als een wetenschap? ‘Forumologie’ of iets dergelijks. Het antwoord van Stolker lijkt de discussie nog dieper in het ravijn gegooid te hebben, want vrijwel alles zou dan voor wetenschap door kunnen gaan. Een gedachtegoed uit de rechtswetenschap wat wellicht opheldering kan bieden is het rechtspositivisme, wat stelt dat recht en moraal gescheiden is, en dus de fusie van feit en norm waar de rechtswetenschap mee geassocieerd wordt, tenietdoet. Hart stelt dat het idee dat binnen de wet een bepaald doel centraal staat, anders zou het binnen de rechtszaal geen nut hebben. Ook stelt Hart dat het juridisch naturalistisch gedachtegoed dit idee overdrijft door te denken dat dit doel de harmonisatie van alle mensen hun ideaal behelst. Hart beargumenteert dit door te zeggen dat het idealen van mensen te veel van elkaar verschillen. Hieruit blijkt dat rechtspositivisme ons kan helpen bij het oplossen van het gestelde probleem, was het niet voor Lon L. Fuller’s inbreng.

Fuller stelt namelijk dat op het moment dat er gediscussieerd wordt over nut binnen het recht, dat het idee van formalisme verlaten is. Fuller beargumenteert dit door het feit dat formalisme gelooft in een concrete onderliggende logica en doelstelling van de wet, waarbij geen twijfel mogelijk is. Aangezien er dus wel over getwist kan worden binnen het recht, blijkt formalisme volgens Fuller niet te werken. Hart weerlegt dit door te stellen dat deze betwistingen ook onderdeel zijn van de wet, namelijk jurisprudentie. In essentie gaat rechtspositivisme over de belangrijkste rechtsbron, in het continentaal recht is dit de wet, binnen het Angelsaksische recht is dit jurisprudentie. Wie er gelijk heeft is dus afhankelijk van de plaats, waardoor rechtspositivisme niet een concrete oplossing biedt voor het gestelde probleem.

Het belangrijkste aspect wat wetenschap van andere gebieden van kennis onderscheidt, blijkt toch wel de maatschappelijke relevantie te zijn. In de loop van honderd jaar is informatica, computerwetenschap, tot een van de belangrijkste wetenschappen van onze tijd gaan behoren. Dit als gevolg dat wij ons beseffen dat informatie een waardevol product is binnen onze maatschappij, die in slechts tien jaar een miljarden industrie heeft doen laten ontstaan. Voor die tijd was informatica slechts een klein takje aan de boom van de wiskunde. Als elektriciteit geen verdere toepassing zou hebben gehad op ons leven, zou dan ooit de technische wetenschap zijn ontstaan, of het enkel een onderdeel van de natuurkunde zijn gebleven? In de tijd van Faraday en Maxwell was het een natuurkundig fenomeen, pas toen het toegepast werd op de maatschappij door Tesla en Edison werd het een eigen wetenschap.

Concluderend blijkt rechtspositivisme qua juistheid afhankelijk van plaats, en dus geen concrete oplossing. Verder blijkt dat wat een wetenschap daadwerkelijk een wetenschap maakt, de maatschappelijke relevantie is. Pas als het van groot genoeg belang is, krijgt een bepaald soort kennis de status van een wetenschap.

 

 

 

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven