Werkstraffen werken

Het komt maar zelden voor dat iemand uit de gevangenis loopt als een beter mens. De vraag rijst waarom wij gevangenisstraffen opleggen. Menig persoon beantwoordt die met: omdat misdadigers dit verdienen.

Delen:

beeld: Depositphotos

Naast dat vergelding een reden is waarom wij straffen, zijn rehabilitatie en resocialisatie ook een wezenlijk deel van de straf. In de gevangenis wordt dit echter zeer marginaal gerealiseerd. Werkstraffen daarentegen bergen een grote potentie in zich om dit te maximaliseren. In dit artikel bespreek ik waarom werkstraffen werken en de gevangenisstraf derhalve ten dele zou moeten vervangen.

Waarom straffen wij?

Iemand die een strafbaar feit heeft begaan, verdient straf, zo is de tendens. Het slachtoffer en de samenleving verdienen immers wraak en mogen derhalve gerechtvaardigd leed toevoegen. Naast vergelding straffen we omwille van preventie. Het schrikt potentiële daders af en voorkomt dat sommige daders recidiveren. Voorts is een doel van straffen het beschermen van de samenleving. Iemand die bijvoorbeeld in de gevangenis zit, kan moeilijk een strafbaar feit plegen jegens iemand in de samenleving. Straffen zorgt tevens voor genoegdoening en belet mensen om voor eigen rechter te spelen. Een ander doel is rehabilitatie en resocialisatie. Dit moet gedetineerden heropvoeden door ze klaar te maken voor terugkeer in de samenleving.

De onnut van gevangenisstraf

Onderzoek van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving wijst uit dat gevangenisstraf deels teweegbrengt wat het zou moeten voorkomen: crimineel gedrag. Het blijkt namelijk dat ex-gedetineerden vaker recidiveren dan veroordeelden die geen gevangenisstraf opgelegd kregen. Een gevangenisstraf gaat dikwijls hand in hand met het verliezen van een baan, huis en zelfs gezin. Niet bepaald bevorderlijk voor een geslaagde terugkeer in de samenleving na uitzitting van de straf. Ook is een gevangenis in zeker opzicht een criminele leerschool. Het is bij uitstek een plek waar gevangenen de fijne kneepjes van het criminele vak kunnen leren. Ook dit houdt de straks ex-gedetineerden niet echt op het rechte pad.

Werkstraf als alternatief

Waarom iemand de gevangenis in sturen als hij of zij ook iets nuttigs kan doen voor de samenleving? Dit was het sentiment dat circa dertig jaar geleden de werkstraf deed bestaan. Uit het eerdergenoemde onderzoek is gebleken dat criminelen die een taakstraf krijgen in plaats van gevangenisstraf minder vaak recidiveren. Recidive ligt dan maar liefst 47 procent lager. Reden dus om de gevangenisstraf ten dele te vervangen door een werkstraf. Ook zijn werkstraffen goedkoper dan gevangenisstraffen, waardoor geld vrij wordt gemaakt voor zinvolle besteding. Hier komt nog bij dat werkstraffen de samenleving iets opleveren. De werkgestraften verrichten immers zinvolle arbeid, zoals het verwijderen van graffiti.

Achterhaalde gedachte

De werkstraf leert de gestrafte voorts iets en brengt ze alvast in een arbeidsritme. Een mogelijk bezwaar dat heden ten dage kan worden gemaakt, is dat een werkstraf niet vergeldend genoeg is. Immers, de werkgestrafte kan vaak gewoon in de openlucht van het zonnetje genieten. Daarnaast is de straf van aanzienlijk kortere duur dan een meer vrijheidsbeperkende straf zoals een gevangenisstraf. Deze mensen werp ik tegen dat zware vergelding achterhaald is. Wij moeten ons veel meer focussen op resocialisatie.

Met name bij zware criminelen heeft het zeker meerwaarde om een gevangenisstraf op te leggen. Hiermee wordt de maatschappij immers beter beschermd. En als de gevangenisstraf wordt opgelegd, moet mijns inziens de focus liggen op adequate herintreding in de maatschappij. Voor het overige pleit ik voor een terughoudende oplegging van de gevangenisstraf. Het zou meer plaats moeten maken voor de werkstraf. De werkstraf werkt.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Scroll naar boven