De wet doorberekening wijzigt op enkele onderdelen de Advocatenwet, de Gerechtsdeurwaarderswet, de Wet op het notarisambt en de Wet op de rechterlijke organisatie. De wet is in 2018 ingevoerd en voorbereid door voormalig minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur.
Kosten
Onder de Wet doorberekening vallen de kosten die de Staat maakt voor toezicht op notarissen en gerechtsdeurwaarders en het tuchtrecht bij de drie juridische beroepsgroepen. Deze kosten worden, sinds de invoering van de wet, doorberekend aan publiekrechtelijke beroepsorganisaties (PBO’s) van de drie beroepsgroepen. Hun leden zijn hierbij verplicht aangesloten. De PBO’s berekenen de kosten door aan hun leden, zodat deze dus zelf hun toezicht en tuchtrecht moeten betalen.
Bezuiniging
Het hoofddoel van de wet lijkt bereikt: bezuiniging op de kosten. Het tweede doel ervan was een efficiëntere bewaking van de kwaliteit en integriteit van het werk van advocaten, notarissen en gerechtsdeurwaarders. Dit zou worden gerealiseerd als gevolg van de veronderstelde financiële prikkel die van de wet uitgaat. Maar volgens de NOvA, KNB en KBvG heeft deze wet niet bijgedragen aan de aandacht voor kwaliteit en integriteit van hun werk – die aandacht was er al. Wel waren er onbedoelde effecten: dat de bijkomende administratieve lasten ten koste gaan van het eigenlijke werk van deze beroepsgroepen.
Wrijvingen
Een ander onbedoeld effect van de wet zijn de wrijvingen die zijn ontstaan tussen PBO’s enerzijds en toezichts- en tuchtrechtorganisaties anderzijds. De wet heeft immers aan de PBO’s een nieuwe rol toebedeeld: ze zijn de belangrijkste financier van het toezicht en tuchtrecht en mogen zienswijzen geven op de begrotingen en kunnen bezwaar en beroep aantekenen. Dit botst met de onafhankelijke positie van het toezicht en het tuchtrecht.
Doorberekenen
De NOvA, KNB en KBvG zijn het niet eens met het principe dat alle kosten worden doorberekend: de beroepsgroepen zijn immers niet de enige belanghebbenden bij een goed functionerend stelsel van toezicht en tuchtrecht. Omdat er ook een algemeen maatschappelijk belang is vinden zij dat in elk geval een deel van de kosten uit algemene middelen moeten worden gedekt. En een individueel belang bij de afnemers van diensten rechtvaardigt dat een deel van de kosten naar hen wordt doorbelast. Advocaten en notarissen kunnen dat al, gerechtsdeurwaarders niet omdat zij verplichte tarieven moeten hanteren.
Aanbevelingen
De onderzoekers stellen voor de systematiek rond het vaststellen van de begrotingen aan te passen. Dit kan mogelijk voor alle partijen goedkoper en minder frustrerend zijn. Verder zou het ministerie van Justitie en Veiligheid een meer sturende rol moeten pakken, door transparante toetsingscriteria te hanteren, duidelijke richtlijnen op te stellen voor begroten en te bemiddelen als er frictie ontstaat. Ook zou doorbelasting naar klanten ook voor gerechtsdeurwaarders mogelijk moeten worden.
Lees hier het rapport Evaluatie Wet doorberekening kosten toezicht en tuchtrecht juridische beroepen.
