Het gebeurt dat advocaten bewust lang doorprocederen, terwijl zij weten dat het toch niets zal uithalen. Dit leidt tot onnodige kosten voor de cliënt of de Raad voor Rechtsbijstand en is belastend voor de rechtspraak. Dat stelt Jeroen Recourt, PvdA-Tweede Kamerlid en oud-rechter.
Mr. sprak met hem hierover nadat hij zich in soortgelijke bewoordingen had uitgelaten op het jaarcongres van de Nederlandse Orde van Advocaten op 23 september. Recourt stelt voorop dat hij de integriteit van de beroepsgroep niet ter discussie stelt, maar dat alleen al getalsmatig het niet anders kan zijn dan dat er op dit gebied wat misgaat. “In mijn eigen praktijk als vreemdelingenrechter heb ik voldoende voorbeelden gezien van ‘nog maar eens een extra produktie’ en ‘nooit geschoten altijd mis’, want ja, aan het eind van de maand moet toch de omzet worden gehaald. Dit alles op kosten van de cliënt en in geval van toevoegingen betaalt de Raad voor Rechtsbijstand.”
Vanuit de beroepsgroep is onvoldoende toezicht op dit soort praktijken, vindt Recourt. “Er moet wat gebeuren. Het is namelijk niet zo dat het marktmechanisme hier corrigerend optreedt. De gemiddelde cliënt kan niet beoordelen of bepaalde acties van een advocaat wel zin hebben. Zij zijn niet in staat om de kwaliteit van een advocaat te beoordelen. Voor hen geldt meer het criterium van ‘hoe ouder, hoe beter’. Grote cliënten redden zichzelf wel, maar alles daaronder is min of meer overgeleverd aan zijn advocaat.”
De Nederlandse Orde van Advocaten heeft de lokale dekens inmiddels opgeroepen extra goed op te letten. “Zij richten zich onder meer op de vreemdelingenadvocatuur”, zegt een woordvoerder. “Het gaat daarbij namelijk om een heel kwetsbare groep cliënten. We denken niet dat het veelvuldig misgaat, maar we krijgen wel signalen van buitenaf. Daarom vinden we het nodig extra alert te zijn. Elke advocaat heeft de plicht om zo goed mogelijk in der minne te schikken en dus zuinig met procesmiddelen om te springen. De deken moet direct ingrijpen als een advocaat toch om de verkeerde redenen doorprocedeert. En dat gebeurt ook. De deken heeft heel regelmatig contact met rechters en officieren en hij hoort het in die overleggen meestal snel als er iets aan de hand is.”
Peter van den Biggelaar, directeur stelsel bij de Raad voor Rechtsbijstand, benadrukt in deze ook de rol van de dekens en stelt eveneens dat de steun van rechters nodig is om dit soort misstanden aan te pakken. “Zij kunnen het beste aangeven of een advocaat nodeloos procedeert. Wij stellen het op prijs als zij ons hierover informeren, want dan kunnen wij onderzoeken of het op een toevoeging plaatsvindt. Samenwerking is nodig om onzorgvuldig of ondoelmatig handelen aan te pakken en tegen te gaan. We reageren actief op signalen die we krijgen, zoals bij advocaat Thissen en het kantoor Tiebout.”
Speculatief
Strafrechtadvocaat en voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten Bart Nooitgedagt noemt de uitspraken van Recourt speculatief nu hij stelt dat ‘alleen al getalsmatig het niet anders kan zijn dan’. “Hij legt een causaal verband tussen handelen van advocaten onder het adagium ‘nooit geschoten altijd mis’ en de wens omzet te behalen, zonder dit feitelijk te onderbouwen. Hij miskent daarmee dat de belangen vaak groot zijn, cliënten alles uit de kast getrokken willen zien en dat het inderdaad zo is dat zaken soms, ook voor de raadsman, op onverwachte gronden tot succes leiden voor de cliënt. Het is de taak van parlementariërs om misstanden of kwesties die verbetering behoeven aan de orde te stellen, maar met zijn speculatieve, ongefundeerde uitspraken draagt Recourt niet alleen bij aan een klimaat waarbij het aanzien van de advocatuur schade wordt toegebracht maar ook dat van een parlementariër.”
Een advocaat moet alle ter beschikking staande rechtsmiddelen en bevoegdheden inroepen indien dit in het belang is van zijn cliënt. Onder dat belang kan vertraging zijn begrepen, zegt Nooitgedagt. “Oftewel: ‘delay, delay, the prosecutor may die or the file disappear in the ocean’. Het is overigens dankzij volhardende advocaten die, tegen de stroom in, bepaalde verweren zijn blijven voeren dat uiteindelijk fundamentele mensenrechten zijn erkend, zoals bijvoorbeeld het recht op bijstand tijdens politieverhoren. Voor zover er advocaten zijn die in strafzaken aperte onzin verkopen, heeft dat veeleer te maken met een gebrek aan kwaliteit en ervaring.”
‘Eigen geldje’
Recourt pleit voor herinvoering van ‘eigen geldje’ waarbij de advocaat zelf tot betaling van de proceskosten wordt veroordeeld als hij nodeloze beroepen indient en daarmee van de rechter een tik op de vingers krijgt. Daarnaast ziet Recourt wel heil in een ‘piepsysteem’ waarbij collega’s of rechters misstanden constateren.
