Het leidde tot nogal wat reacties, schrijft Dufour op z’n website: dat het College van Beroep voor het bedrijfsleven in een uitspraak een zin had geproduceerd van 222 woorden. En waar ook nog eens een spelfout in staat. Eerder ontdekte Dufour dat uitspraken van de Hoge Raad gemiddeld het korts zijn en die van de gerechtshoven het langst.
77 miljoen woorden
Lange zinnen zijn doorgaans onleesbaar, de CBb-zin is niet om door te komen. Maar hoe leesbaar zijn andere uitspraken? Na wat filteren hield Dufour 45.000 uitspraken over die hij aan een nadere analyse onderwierp. Die tellen 3,4 miljoen zinnen, ruim 77 miljoen woorden en 495 miljoen tekens. Om een idee te krijgen: dat zouden ruim 2.500 boeken opleveren van elk honderd pagina’s. De meeste zinnen stonden in uitspraken van strafrechters bij rechtbanken (790 duizend) en bestuursrechters bij rechtbanken (772 duizend).
Gemiddeld 22,7 woorden
De leesbaarheid van een zin wordt voor een deel bepaald door de lengte van de zin. In de ‘overwegingen’ van rechters telden zinnen gemiddeld 22,7 woorden. Wel zijn er verschillen tussen de gerechten en de rechtsgebieden. Strafrechtzinnen bij de rechtbanken zijn het korst, bij civiel recht bij de Hoge Raad zijn ze een fractie langer. Bestuursrechtelijke zinnen zijn het langst. De zinnen van de Hoge Raad (alle kamers) zijn veelal korter dan die in uitspraken van andere instanties. Genootschap Onze Taal vindt een zinlengte van 15-20 woorden heel netjes, zelfs 25 woorden is, onder voorwaarden, nog acceptabel. Dufour: “Maar 22,7 woorden als gemiddelde? Pfff.”
Coleman Liau Index
Hij geeft toe: de lengte van de zin is niet alleen bepalend voor de leesbaarheid. Ook zaken als aantal lettergrepen, aantal moeilijke woorden en het aantal tekens zijn ook van invloed. Dufour gebruikte de Coleman Liau Index om de leesbaarheid te onderzoeken. Die index kijkt naar het aantal tekens per woord en het aantal woorden per zin. Welke instantie schrijft de meest leesbare uitspraken? De Hoge Raad, gevolgd door het hof civiel recht en het hof strafrecht. Over het algemeen zijn de uitspraken binnen bestuursrecht het minst goed leesbaar.
De Hoge Raad: de meest korte uitspraken, de meest korte zinnen en de meest leesbare uitspraken. Daar zit zeker een verband tussen.
