Gefeliciteerd met uw aanstaande promotie! U betoogt dat een recht op toelating en verblijf voor migranten voortvloeit uit meer mensenrechtennormen dan tot nu toe werd aangenomen. Wat zijn de meest gangbare normen?
Dank u wel. De meest gangbare normen zijn het recht op respect voor family life, waarop het recht op gezinshereniging is gestoeld en het verbod op marteling en een onmenselijke en vernederende behandeling, op grond waarvan subsidiaire bescherming aan asielzoekers wordt gegeven.
U voegt daar nieuwe normen aan toe, gebaseerd op de begrippen binding en bodem. Wat verstaat u onder ‘binding’?
Met binding bedoel ik dat mensen op meerdere manieren, via netwerken, met elkaar en met één of meerdere staten, verbonden zijn. Dat kan ook tot grensoverschrijdende implicaties leiden. Familiebanden zijn daar een evident voorbeeld van.
En wat is ‘bodem’?
Het begrip bodem zie ik als het idee dat grondrechten een ondergrens hebben, die niet mag worden overschreden. In dat verband wordt vaak ook gesproken van de kern van grondrechten. Dat leerstuk heb ik gebruikt om te onderzoeken in hoeverre de interpretatie van grondrechten in de asielcontext afwijkt van de gangbare uitleg van die grondrechten.
Hebben migranten met deze normen meer kans om te worden toegelaten, en lopen ze minder risico om te worden uitgezet?
Mijn onderzoek laat zien dat de implicaties van andere normen dan de ‘gangbare’ verder kunnen strekken voor wat betreft het migratie- en asielrecht dan de huidige rechtspraktijk laat zien. Dat heeft enerzijds te maken met een focus op die laatste normen en anderzijds met een rechtsontwikkeling waarbij grondrechten in sommige gevallen aan een afwijkende interpretatie van grondrechten worden onderworpen in de migratie- en asielcontext. Of dit leidt tot meer kan om te worden toegelaten dan wel minder kans om te worden uitgezet, is een vraag die ik daarom niet kan beantwoorden. Maar in bepaalde gevallen is een beroep op deze rechten niet bij voorbaat kansloos.
Dergelijke rechten kunnen dan wel worden ingeroepen, maar worden ze door bestuursorganen en gerechten ook toegepast?
Het begint inderdaad met het inroepen van dergelijke mensenrechtennormen in toelatings- en uitzettingszaken. Dat gebeurt nu nog relatief weinig, waarbij de rechten vaak ook nog eens zeer strikt worden geïnterpreteerd, zoals hierboven aangegeven. Maar dat geldt niet voor alle mensenrechtennormen. Het recht op respect voor privéleven is de laatste decennia bijvoorbeeld juist vaak met succes ingeroepen bij zogenoemde gevestigde tweede generatie-migranten en bij onrechtmatig verblijvende vreemdelingen. Het inroepen van de normen en de ontwikkeling in de rechterlijke toetsing vormen dus een wisselwerking.
Uw naam duidt er niet op dat u of uw voorouders uit Nederland komen. Waar liggen uw roots?
Mijn roots liggen in Noord-Marokko, Alhoceima. Mijn vader kwam hier in de jaren ‘70 als gastarbeider en wij kwamen jaren later in het kader van gezinshereniging ook naar Nederland.
Heeft die achtergrond meegespeeld in dit onderzoek?
Het migratierecht en (internationale) mensenrechten hebben mij altijd al geïnteresseerd. Dit was mijn favoriete onderdeel tijdens de studie en het was voor mij dan ook niet meer dan logisch om mijn onderzoek hier ook aan te wijden. Achteraf is het natuurlijk goed mogelijk dat mijn persoonlijk(e) ervaringen en perspectief, net zoals bij ieder ander, hebben meegespeeld in de interesses die ik heb ontwikkeld.
Als u het voor het zeggen had…
Dan zou ik in het migratierecht, en misschien in het gehele bestuursrecht, de menselijkheid als uitgangspunt nemen: migratie is namelijk iets dat mensen al eeuwen doen.
Wat is niet over u bekend, wat wel interessant is?
Ik ben dol op het kijken van kookprogramma’s en sport, de buitenspelregel uitleggen is dus geen probleem.
Wie is voor u een bron van inspiratie?
Vele mensen zijn een inspiratiebron (geweest), maar voor mijn proefschrift was dat in grote mate mijn promotor Ben Vermeulen.
Welk boek las u het laatst?
De gast uit het Rifgebergte van Khalid Mourigh.
Wat staat er bovenaan op uw bucketlist?
Na de promotie een weekendje weg met mijn gezin!
Welke beroemdheid zou u het liefst eens willen ontmoeten?
Ik zou niet echt een beroemdheid willen ontmoeten, maar wel mensenrechtenactivisten die wellicht wat minder bekend zijn, zoals Azza Soliman en Issa Amro.
