Dit is een nieuwe leerstoel. Vertelt u eens, waar gaat u zich mee bezighouden?
“Rechtswetenschappelijk onderwijs in een interdisciplinaire context weerspiegelt een visie op recht en die heeft als grondslag dat recht en maatschappij onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Ik vertrek vanuit de gedachte dat een goed begrip van het recht een goed begrip vereist van de bredere maatschappelijke en wetenschappelijke context waarin het recht (en de rechtswetenschap) functioneert. Met mijn leeropdracht initieer ik onderzoek naar maatschappelijke ontwikkelingen en de uitdagingen die deze ontwikkelingen stellen aan de vormgeving en invulling van het academisch juridische curriculum. Daarnaast richt de leerstoel zich op (onderzoek naar) de didactiek van juridisch onderwijs en de vaardigheden waarover een afgestudeerde jurist dient te beschikken.”
Wat is de meerwaarde van interdisciplinair juridisch onderwijs?
“Ik denk dat de meerwaarde erin gelegen is dat wij op deze wijze rechtenstudenten opleiden die niet bang zijn om de eigen disciplinaire grenzen te verkennen (en daarover heen te stappen). Het stelt hen in staat om vanuit een andere disciplinaire context te reflecteren op het recht. Rechtenstudenten ontwikkelen zo de vaardigheid te kunnen communiceren en samenwerken met professionals uit andere disciplines.”
Wat voor interdisciplinaire vakken geeft u zelf?
“Ik bereid momenteel samen met een collega van taalkunde een cursus voor getiteld ‘Taal, recht, regels en interpretatie’. Hierin verkennen we hoe taal en recht onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. We verkennen thema’s zoals de aard van rechtsregels en taalregels, ambiguïteit in taal en recht, taal als bewijsmateriaal en rechtstaal en begrijpelijkheid. Studenten (taalkunde en rechten) herschrijven (als toets) in multidisciplinaire teams een vonnis tot bijvoorbeeld een brief aan een tienjarig kind over de ondertoezichtstelling.”
Hebben juristen genoeg oog voor andere invalshoeken dan de juridische?
“Ik denk dat het voor juristen (en andere professionals) moeilijk is om door een andere dan een juridische bril te kijken, want dat kun je alleen maar doen als je ook weet hoe je door zo’n andere bril moet kijken. Hoe kijkt een geograaf bijvoorbeeld naar een bestemmingsplan of hoe kijkt een ethicus naar een dilemma? Zonder inzicht hoe een geograaf of ethicus denkt en wat zijn of haar waarden en disciplinaire uitgangspunten zijn, is dat ook heel moeilijk. Met een meer interdisciplinaire benadering kun je daar wel kennis mee maken, ben je beter in staat perspectief in te nemen en een gemeenschappelijke basis te vinden.”
Als juristen meer over de hekken van het recht zouden kijken, had dan bijvoorbeeld het Toeslagenschandaal kunnen worden voorkomen?
“Het is belangrijk dat juristen ook een ander verhaal moeten kunnen lezen dan het fraudeverhaal – verhalen van armoede, laag-geletterdheid, racisme, gezinsproblematiek, et cetera. Maar er speelt ook iets anders. Het ‘regel-is-regel-perspectief’ van het Toeslagenschandaal is één juridisch perspectief, maar het recht kan ook vanuit andere perspectieven worden belicht, bijvoorbeeld vanuit een meer realistisch of maatschappelijk perspectief. Zo’n perspectief laat andere alternatieven zien. Uiteindelijk leiden we mensen op die beslissingen nemen (zeker als ze rechter zijn) die een impact hebben op anderen. Daarvan moeten we ons steeds bewust zijn en oog hebben voor de (onbedoelde) gevolgen van beslissingen. Om vervolgens ook de moed te hebben beslissingen terug te draaien of een andere beslissing te nemen als de omstandigheden daar naar vragen.”
Als u het voor het zeggen had, dan…?
“Oei. Zo’n lastige en prikkelende vraag. Vanuit rechtsstatelijk oogpunt is zo’n vraag gevaarlijk, maar dat is een te juridisch antwoord. Soms is het mooi de fantasie de vrije loop te halen en zou ik, als ik naar het juridisch onderwijs kijk, wel eens tentamens en cijfers willen afschaffen. Daar gaat de studie namelijk niet om. Het gaat erom analytisch én kritisch te leren nadenken over recht en de impact ervan −noem die impact (on)rechtvaardigheid.”
Wie of wat is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
“Wat ik belangrijk vind is dat mensen mij zien en gezien hebben, mij dragen en gedragen hebben, waardoor ik geworden ben wie ik nu ben. Dat zijn er te veel om op te noemen. Als ik er een mag noemen is dat Adriaan de Buck, oud-studie- en clubgenoot en veel te jong overleden. Al in het begin van onze studie zag hij mij voor wie ik was; hij was voor mij een voorbeeld, iemand die altijd vasthield aan zijn waarden, authentiek en waarachtig.”
Wat is niet over u bekend wat wel interessant is?
“Dat ik zeven jaar in Dublin heb gewoond en daar ben gepromoveerd op het gebied van het Iers medisch aansprakelijkheidsrecht en professionele autonomie. Dublin was mijn academische kweekvijver – ook kon ik daar lekker rugbyen.”
Welk boek las u het laatst?
“Het laatste boek dat ik las was A Ghost in the Throat van de Ierse schrijver Doireann Ni Ghriofa, over de achttiende-eeuwse dichteres Eibhlín Dubh Ní Chonaill en het gedicht dat zij schreef na de moord op haar echtgenoot – A Lament for Art Ó Laoghaire; een gedicht dat als een van de belangrijkste in de Ierse literatuur wordt beschouwd. (Ierland laat me nog steeds niet los.)”
Met welke beroemdheid zou u een gevangeniscel willen delen?
“Ben ik nu te veel een vakidioot als ik wel met onze beroemdheid Paul Scholten eens in de cel wil doorpraten over zijn gewetensprong (tegen de achtergrond van de Toeslagenaffaire)…?”
Benieuwd naar de studententijd van Bald de Vries? Kijk hier.
