Niet te sportief, anders komen onze secretaresses in opstand. Niet op een dinsdag, woensdag, donderdag of vrijdag, anders hebben te veel personen een parttimedag. Niet buiten, het weer is onvoorspelbaar. Geen koeknuffelen (is serieus voorgesteld) en ook niet naar een dierentuin, bepaalde mensen zijn principieel tegen naar opgesloten dieren kijken (ik). Niet te duur: we hebben maar € 70,- per persoon en dat is inclusief eten in een restaurant. Niet iets waarvoor je minder kleding draagt dan normaal, dus zwemmen valt af. Niet iets waarbij er mogelijk mensen gaan huilen, geen gênante taferelen a.u.b..
Het is bijna onmogelijk om een bedrijfsuitje te plannen zonder forse kritiek van de personen die op dat uitje moeten. Ik ben mij daar bewust van.
Mijn meest ongemakkelijke ervaring stamt van drie jaar geleden. Ik was nog maar net stagiaire bij mijn huidige kantoor en zoals vele stagiairs, in een constante staat zwevend tussen overenthousiasme en pure onzekerheid. Onze afdelingscommissie – speciaal ingesteld om ons dit jaar te vermaken – had een ludiek uitje bedacht. We zouden gaan karikatuurtekenen. Los van het feit dat bij de gedachte aan tekenen het zweet mij uitbreekt, was er nog een twist bedacht om de boel op te leuken. We moesten elkaar tekenen.
Ik zat op een stoel aan een lange tafel en een docent legde ons vrolijk uit hoe het in zijn werk zou gaan. We werden opgesplitst in duo’s. Tot mijn eigen geruststelling werd ik niet gekoppeld aan een senior of een partner, maar met een jongen van mijn leeftijd die bovendien bekend stond om zijn integere en prettige gedrag, genaamd Stewie. Dat hij an sich een leuke collega is, weerhield het uitje er niet van om onze relatie grondig op de proef te stellen.
De workshop begon met vijf minuten elkaar in de ogen kijken, met als opdracht alle onlogische, onzuivere en scheve dingen in het gezicht goed te bestuderen. “Je moet wel gevoel voor zelfspot hebben”, riep onze docent nog.
Toen ik daar zat, bestudeerd op mijn acné, scheve mond, sproeten en inmiddels rooie vlekken in mijn nek die in een razend tempo de rest van mijn hoofd bedekten, groeide mijn weerstand. Onze definities van zelfspot kwamen niet overeen, merkte ik. Zelfspot is bij mijn weten om jezelf kunnen lachen. Het veilige van zelfspot is dat je de grapjes zelf maakt. Ze zijn soms pijnlijk waar, maar omdat je het zelf doet, maak je er geen drama van. Nu gaven we iemand anders de macht om mij te bespotten en moesten we dat verplicht leuk vinden. Het was alsof je langs een groepje hangjongeren liep, ze riepen “Hey lelijke rooie ****”, en je dan in lachen zou uitbarsten omdat het zo’n goede grap was geweest.
Na ongemakkelijk lang in elkaars ogen te hebben gekeken begon het tekenen. De docent liep langs. Kijkend naar de tekening van mij waaraan Stewie fanatiek was begonnen, gaf hij wat nodig commentaar: “Jouw tekening is nog niet echt een karikatuur, je mag het nog veel meer uitvergroten!”
Ik besloot Stewie wat te helpen: “Ik heb een scheve mond! Kijk maar!” Ik lachte terwijl ik mijn hoofd rechthield. “Verdraaid!”, zei Stewie. Hij gumde mijn mond uit en tekende hem er weer scheef op. “Hij kan nog schever hoor!”, riep ik.
Uiteindelijk werd het een monsterlijke tekening. Alle dingen waar ik me al sinds mijn puberteit voor schaam zag ik erin terug. Op papier lachte mijn getekende ik als een boer met kiespijn. Dit was dan tenminste wel realistisch geschetst, bedacht ik me.
Na afloop van dit bedrijfsuitje mocht iedereen zijn tekening meenemen om op te hangen, thuis of in kantoor. Ik liet mijne bewust achter. Dit leek een goed plan, totdat de volgende dag een kordate collega mijn kantoor binnenstampte. “Je was je tekening vergeten, toch niet expres, hé? Je kan toch wel tegen een grapje? Wacht, ik hang hem wel op, dan kan je er elke dag naar kijken.”
Mijn karikatuur heeft er nog een jaar gehangen.
