Onlangs uitten bezorgde burgers in de media hun zorgen over het feit dat de Belastingdienst over hun schouder gaat meekijken op verkoopplatforms als Marktplaats, eBay en Vinted. Terecht of overtrokken? Laten we eens kijken.
Het betreft de zevende versie van de Europese Richtlijn betreffende administratieve samenwerking op het gebied van belastingen (Richtlijn (EU) 2021/514). Vakgenoten spreken van ‘DAC7’. Idee is dat exploitanten van platforms de omzetgegevens van verkopers gaan verzamelen en doorspelen aan de relevante fiscale autoriteiten. Platforms zijn simpel gezegd alle digitale marktplaatsen waar verkopers en kopers bij elkaar komen voor ‘relevante activiteiten’. Denk aan de verhuur van huizen via AirBNB en de verkoop van spulletjes vanaf de verschillende digitale rommelzolders. Op 31 januari 2024 zijn voor het eerst de DAC7-gegevens gedeeld met de Belastingdienst, over het jaar 2023.
Reacties in de media ademen een ‘je-mag-tegenwoordig-ook-niets-meer’-gevoel. De juridische realiteit is anders. Om te beginnen geldt voor kleine verkopers een drempel van dertig transacties of 2.000 euro omzet per jaar. In zoverre is het misschien een Twitterstorm in een glas water. Hoop en verwachting is dat door deze drempel het grootste gedeelte van de ‘rommelverkopers’ buiten schot blijft, al zouden deze drempels van mij wel iets hoger mogen liggen. Bij overschrijding van deze drempel ontvangt de fiscus een afschrift van de omzet. Overigens worden gegevens over de verhuur(der) van transportmiddelen en onroerende zaken altijd verzameld en gedeeld.
Belangrijker is dat de Richtlijn op zich niets verandert aan de vraag of inkomsten uit platformverkopen belast zijn. Voor de inkomstenbelasting is bepalend dat een verkoper deelneemt aan het economische verkeer en met zijn online activiteiten winst beoogt die ook redelijkerwijs kan worden verwacht. Over de deelname aan het economische verkeer zal doorgaans weinig discussie ontstaan; het is immers vrij omslachtig om via Marktplaats iets aan vrienden of familie te verkopen. Het economische verkeer wordt dus wel betreden. Het redelijkerwijs kunnen verwachten van winst is meer casuïstisch. Het is niet gemakkelijk om een nieuw product na gebruik als tweedehands met winst te verkopen. Maar dat ligt mogelijk anders bij verkopers van ongebruikte limited editions van dure schoenen, jassen en tassen die deze spullen met speciale bots hebben weten te bemachtigen. En ook bij de verkoop van zaken die de verkoper zelf heeft gemaakt. In die gevallen kan het om meer gaan dan het terugwinnen van kosten.
Maar eerlijk is eerlijk: de conclusie dat een handeltje mag worden belast, is op zichzelf niet veranderd door DAC7. Hoogstens zijn die activiteiten voor de Belastingdienst voortaan beter zichtbaar. Verkopers die over de omzetdrempel gaan en actief willen blijven op het platform, moeten voortaan hun persoonsgegevens verstrekken, zoals het BSN. Vervolgens wordt jaarlijks het dossier van de verkoper met de fiscus gedeeld. Als deze (potentiële) opsporing leidt tot betere regelnaleving is dat ‘redelijkerwijs te verwachten winst’ voor iedereen.
Online verkopers die overigens al dit jaar een inspecteur aan de deur verwachten, koesteren wellicht een iets te rooskleurig beeld van de controlecapaciteit van de Belastingdienst. De kans dat er een koper op de stoep staat om de aangeboden salontafel op te halen, is groter. Maar ook als de kans aanzienlijk is dat een groot gedeelte van de ontvangen informatie in een digitale lade verdwijnt, zijn initiatieven die een eerlijke belastingheffing bespoedigen toe te juichen. Tegelijkertijd past terughoudendheid. Het verzamelen van informatie mag nooit een doel op zich worden. Ook valt niet uit te sluiten dat de inspecteur – na veel tijd en moeite te hebben gestoken in het dossier van een online verkoper – erachter komt dat de belastingopbrengst beperkt zal zijn. Een goede evaluatie van de (belasting)opbrengsten en (administratie)kosten van DAC7 is dan ook essentieel voor de geloofwaardigheid van dit soort Europese initiatieven.
