Op het gevaar af een al fantastische werkelijkheid verder te vervormen door die nog een keer na te vertellen toch kort als volgt. Een vrijwilliger werkte als oppas in naschoolse opvang. Door een misverstand liet zij een jongen van een jaar of zes een paar minuten alleen. Het mannetje was wel vaker aan de trage kant en had kennelijk niet begrepen dat hij mee moest met de groep. Al snel was hij weer terecht, had aan geen enkel gevaar blootgestaan en mankeerde ook naar eigen zeggen helemaal niets.
Toch bood de oppas omstandig haar verontschuldigingen aan. Maar de vader en met name de moeder van het kortstondig verloren zoontje lieten het er niet bij zitten: de oppas moest weg: “We willen niet dat andere kinderen het slachtoffer worden van deze vrouw en trouwens wij zijn alletwee advocaat”. Desondanks weigerde de school de oppas weg te sturen. Dat waren deze Ivy League lawyers niet gewend. Zij stapten naar de rechter, maar verloren zowel straf- als civiele procedures. Het jongetje mankeerde nog steeds niets, was zijn kortstondige eenzaamheid vast allang vergeten en de oppas leek weer rustig te kunnen slapen.
Op één verontrustende mededeling na: “Ik krijg je nog wel” had de moeder tegen de oppas gezegd. Alsof het jongetje met opzet was achtergelaten met de bedoeling hem te beschadigen en alsof het jongetje er inderdaad zo ernstig onder had geleden dat desnoods buitengerechtelijk moest worden vereffend.
Op een gegeven moment belde een zogenaamde ouder de politie over “het vreemde rijgedrag” van de oppas, met de suggestie dat zij verkeerde onder invloed van drugs. En jawel, in haar auto werden hasj, een hasjpijpje en verboden pillen gevonden. Maar de (ervaren) politieman die haar aanhield vond van het begin af aan dat iets niet klopte: de oppas voldeed helemaal niet aan het gebruikelijke signalement en de verboden spullen waren wel heel ongebruikelijk “verstopt”. De oppas mocht gaan maar werd wel in de gaten gehouden.
Wie had die spullen in die auto gestopt? Wie had de bedoeling de oppas in een kwaad daglicht te stellen of gewoon te ruïneren? “Ik krijg je nog wel” werd het begin van het einde voor het zich onkwetsbaar achtende power couple – dat dan ook verder binnen en buiten de auto van de oppas net iets te veel sporen had achtergelaten. Politiemensen met hersenen en een har lieten niet af totdat zij de zaak tegen de twee advocaten rond hadden.
Toch duurde het nog even vooraleer de advocaten in de bak verdwenen, werden veroordeeld tot 5,6 miljoen schadevergoeding en geschrapt van het tableau. Vijf jaar na de drugsvondst heeft de oppas overigens nog geen cent gezien. Het geld was uitgegeven aan kunst en kunstjes van advocaten die het echtpaar uit de wind moesten houden, of gewoon weggesluisd.
Waarom moest dit zo lang duren, uiteindelijk ten koste van alle betrokkenen? In de gewone wereld zouden goede ouders de oppas om tekst en uitleg hebben gevraagd: audi et alteram partem. Dat is goed om de feiten van het geval vast te stellen en getuigt bovendien van wederzijds respect. Als de ouders zich er zo nog eens van hadden vergewist dat het zoontje ongeschonden uit de onbedoelde verlating was gekomen hadden zij de verontschuldigingen van de oppas zonder meer kunnen aanvaarden en was daarmee de zaak afgedaan.
Maar het echtpaar ging door, zelfs toen hun rechtsgangen tegen de oppas waren mislukt. Of dergelijke procedures hun zoon op school goed deden – of wat voor hout dan ook sneden – leek er niet toe te doen. Zo etterde de zaak voort, gevoed door grenzeloos ressentiment om niets, ten koste van de oppas en eigenlijk toen al ten koste van het advocatenechtpaar zelf.
En wie is zo dom om zulke geweldige risico’s te nemen? Met zo onhandig in elkaar geknutselde wraakacties? Denken zulke juristen dat zij onkwetsbaar zijn? Dat zij het recht toch wel naar hun hand kunnen zetten? Hoe oneerlijk, eenzaam of gewoon gek moet je zijn om zulke dingen te doen? Moet dat doen twijfelen aan de geestesvermogens van deze twee advocaten en uiteindelijk ook aan hun wilsvrijheid? Waardoor werden zij gestuurd? Hun slachtoffer zal er niet door worden getroost: even a dog distinguishes between being stumbled over and being kicked.
Allemaal voer voor psychiaters dus, want een gewoon mens kan hierin moeilijk veel anders zien dan kwade opzet. Die twee advocaten waren ook daarom geen gewone mensen dat zij op hun beurt de goede trouw in de fout van de oppas (zelfs ‘fout’ is hier een groot woord) uitlegden als gerichte actie om hun zoon te beschadigen, als onmenselijkheid die het verdient hoe dan ook te worden bestraft. Ook dat is een teken van geestesziekte, al zal de oppas daaraan evenmin veel hebben.
Zelfs al zijn zij verantwoordelijk en aansprakelijk voor hun daden: verdienen die twee advocaten hun lot? Dat lijkt net zo mateloos als hun eigen onophoudelijke acties tegen de oppas: gevangen gezeten, financieel uitgekleed, advocaat af. Hoeveel hadden zij zichzelf kunnen besparen en hoeveel van hun lot is te danken aan genadeloze afrekening?
Schrapping van het tableau was intussen onvermijdelijk. Ook daaruit is lering te trekken. Een Nederlandse advocaat perste een minvermogende melder van misstanden af voor 170.000 euro en kwam er van af met: een berisping. Verder blijft hij gewoon deel uitmaken van de balie. De Amerikaanse advocatuur eindigde al onderaan ranglijsten van integriteit en de NOVA doet kennelijk haar best om in de buurt te komen.
Misdaden werden weer eens niet alleen begaan door herkenbare boeven, van Holleeders tot gelegenheidsinbrekers. Soms zijn zij onzichtbaar griezelig dichtbij. Wie zijn het? Hoeveel van hen zijn zich inderdaad onkwetsbaar wanende juristen?
Wat wordt ontdekt en wat niet? Hoeveel boosaardigheid gaat schuil achter façades met schijnen van juridische en andere waardigheid? (Nothing is so vain and self-serving as the law?) Wat is er aan te doen?
Stof tot nadenken of niet: lees in ieder geval een uitgebreidere versie van dit echt waar gebeurde verhaal op http://www.latimes.com/projects/la-me-framed/#chapter1.
