Dat blijkt uit een onderzoek, de ‘Doelgroepenanalyse Rechtsbijstand’, dat het CBS in opdracht van het ministerie ven Justitie en Veiligheid heeft uitgevoerd naar het gebruik van rechtsbijstand na het meemaken van een life-event.
Inzicht
Het ministerie wil met dit onderzoek meer inzicht krijgen in het gebruik van gesubsidieerde rechtshulp. Aanleiding hiervoor is de vernieuwing van het stelsel van de gefinancierde rechtshulp die momenteel plaatsvindt. Zo wil het ministerie meer weten over de kenmerken van de verschillende doelgroepen en inzicht krijgen in hun hulpvragen. Ook wil zij weten welke rechtsgebieden hierbij aan de orde zijn.
Live-events
Onderzocht is in hoeverre de verschillende doelgroepen na een of meerdere life-events te hebben meegemaakt juridische hulp vragen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen het inschakelen van het Juridisch Loket en het krijgen van gesubsidieerde rechtsbijstand door een toevoeging.
In dit kader wordt ingegaan op zeven verschillende life-events, waaronder een scheiding, ontslag, het belanden in de Ziektewet of arbeidsongeschiktheid raken en het aangeboden krijgen van slachtofferhulp of als slachtoffer van een misdrijf geregistreerd zijn door de politie. Ook het ontvangen van een bijstandsuitkering en het terechtkomen in de schuldsanering of wanbetaler worden in de zorg worden als life-event genoemd.
Toename
Van de ruim 1,1 miljoen personen van 16 jaar en ouder die in 2018 tenminste één life-event meemaakten heeft in 2018 of 2019 ruim 13 procent contact gehad met het Juridisch Loket of een toevoeging gekregen, zo blijkt uit het onderzoek. Het gebruik van gesubsidieerde rechtshulp neemt toe naarmate mensen meer live-events meemaken. Zo maakt bij één life-event ongeveer 13 procent gebruik van rechtshulp, terwijl dit bij vier life-events 62 procent is.
Samenhang
Volgens de onderzoekers is een duidelijke samenhang tussen demografische en socio-economische kenmerken en het wel of niet gebruikmaken van gesubsidieerde rechtshulp. Zo vragen mensen uit een eenpersoons- of eenouderhuishouden het vaakst rechtshulp. Mensen met een huurwoning maken vaker gebruik van gesubsidieerde rechtsbijstand dan mensen met een eigen huis. En mensen zonder baan als werknemer ontvangen iets vaker gesubsidieerde rechtshulp dan mensen die wel in loondienst werken. Van de mensen met een baan als werknemer maken degenen met een tijdelijk contract vaker gebruik van gesubsidieerde rechtshulp dan medewerkers met een vast contract. Verder blijkt dat mensen die zorg krijgen vanuit onder meer de GGZ veel vaker gesubsidieerde rechtshulp inschakelen dan mensen die deze zorg niet afnemen. Uit het onderzoek blijkt ook dat vrouwen iets vaker gebruikmaken van gesubsidieerde rechtsbijstand dan mannen.
Scheiding
Vooral na een scheiding wordt relatief vaak gesubsidieerde rechtshulp ingeschakeld (30 procent. Vrouwen doen dit vaker dan mannen (35 procent versus 23 procent) en jongere mensen in een scheiding maken vaker gebruik van rechtshulp dan oudere mensen. Ook mensen die voor het eerst in een jaar een bijstandsuitkering ontvangen vragen vaak om rechtsbijstand.
Rechtsgebieden
Uit het onderzoek blijkt dat er vooral rechtshulp wordt gezocht op het gebied van civiel recht. Bij minder dan een op de vijf rechtshulpvragen betrof het bestuursrecht. Hoewel een toevoeging in het strafrecht relatief vaak wordt afgegeven, ging het slechts in 6 procent van de hulpvragen over dit rechtsgebied. Reden hiervoor is onder meer dat in hechtenis geplaatste verdachten in een strafproces een toegevoegde advocaat krijgen aangeboden, aldus de onderzoekers. De uitkomsten van het onderzoek bieden volgens hen voldoende aanknopingspunten om de toegang tot het recht beter vorm te geven.
