Door de coronacrisis voelen mensen zich een beetje opgesloten. Er is echter één plek in Nederland waar mensen écht volledig opgesloten zitten: de extra beveiligde inrichting in Vught. Wat is de EBI en hoe werkt het?
EBI staat voor ‘Extra Beveiligde Inrichting’. De EBI is een speciale afdeling van de penitentiaire inrichting in Vught. De EBI werd in 1997 geopend. Het begin van de jaren ’90 van de vorige eeuw ontsnapten er veelvuldig gevangenen uit de Nederlands gevangenissen, vaak op een gewelddadige manier. Dit vormde de aanleiding om in vier reguliere penitentiaire inrichtingen extra beveiligde afdelingen (EBA’s) te bouwen. Omdat er in een van de eerste weken dat de EBA’s in gebruik werden genomen al een aantal gevangenen ontsnapten, werd besloten om in Vught een permanente extra beveiligde inrichting te bouwen. En dat bleek een groot succes: uit de EBI zijn nooit gevangenen ontsnapt.
Een gedetineerde wordt niet ‘zomaar’ in de EBI opgesloten. In een extra beveiligde inrichting kunnen slechts twee type gedetineerden geplaatst worden, namelijk (kort gezegd) gedetineerden die een extreem vluchtrisico vormen, en gedetineerden die bij ontvluchting een onaanvaardbaar maatschappelijk risico vormen. Kortom: de EBI is er vooral op gericht om te voorkomen dat (gevaarlijke) gedetineerden uit de gevangenis ontsnappen.
Bekende gedetineerden
De EBI komt ook regelmatig in het nieuws. Dat komt omdat er vaak bekende gedetineerden naar de EBI moeten. Bekende (ex-)gedetineerden zijn bijvoorbeeld Mohammed B., Samir A. en Willem Holleeder. Ook crimineel Taghi werd eind vorig jaar, na diens arrestatie in Dubai, rechtstreeks naar de EBI gebracht. Het komt ook regelmatig voor dat criminelen die vanuit een reguliere gevangenis een ontsnappingspoging hebben gedaan naar de EBI gestuurd worden.
Een gevangenis in een gevangenis
‘Een gevangenis in een gevangenis’ is een naam die de EBI wel eens krijgt. Daar is weinig aan gelogen: de EBI is ook een gevangenis binnen de reguliere gevangenis in Vught, met een opzet en met procedures die in Nederland geen gelijke kennen. Zo zijn er op de EBI alleen eenpersoonscellen en is de luchtplaats aan de bovenkant voorzien van tralies, zodat een ontsnapping met een helikopter niet mogelijk is. Het hele complex op het terrein van de gevangenis van Vught is extra ommuurd. Gedetineerden mogen contact met de buitenwereld hebben, maar alle vormen van communicatie worden gecontroleerd. Ze hebben geen toegang tot het internet. Bij bezoek zit er altijd een glazen wand tussen de gedetineerde en de bezoeker. Slechts één keer in de maand is het mogelijk om bezoek te ontvangen zonder glazen wand, maar dan moet het gaan om de levenspartner van de gedetineerde, diens ouders of kinderen. Fysiek contact is dan ook niet toegestaan. Een gedetineerde mag bijvoorbeeld niet zijn of haar kind op schoot houden. Zelfs bij een gesprek met de advocaat van de gedetineerde is er een glazen wand. De meeste deuren in de EBI worden op afstand bediend. Hierdoor komen gedetineerden weinig in contact met de bewaarders.
Het regime is zo streng dat er in de afgelopen jaren door verschillende organisaties en advocaten is geprobeerd de EBI onder de aandacht te brengen van de Raad van Europa en andere mensenrechtenorganisaties. De EBI zou volgens velen in strijd zijn met mensenrechten, waaronder die in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Hierover is nog geen uitspraak gedaan.
Omroep Brabant kreeg enkele jaren geleden een uniek kijkje in de EBI in Vught. Een link naar de interessante video die zij daarvan maakte is hier te vinden.
Wil je meer lezen over de EBI? Dan raad ik het onderzoeksrapport ‘Gevangen in de EBI’ (2014) aan, dat in opdracht van het Ministerie van Justitie en Veiligheid werd verricht. Het rapport is hier te downloaden.
