Als je rechter wil worden moet je, logischerwijs, aan een aantal eisen voldoen. In de eerste plaats moet je natuurlijk wo rechtsgeleerdheid hebben gestudeerd, met civiel effect. Verder moet je minimaal twee jaar ‘buitenervaring’ hebben, als je raadsheer wil worden is dit zelfs tien jaar. Hiermee wordt bedoeld dat je hebt gewerkt buiten de rechterlijke organisatie, hierbij kan je denken aan bijvoorbeeld werken op een ministerie, in het bedrijfsleven of als advocaat. Bovendien is er een strenge selectieprocedure, waarbij je onder andere een assessment moet doen en een aantal gesprekken met rechters moet voeren. Pas als je daar doorheen komt kan je daadwerkelijk aan de opleiding starten.
De rechtersopleiding zelf duurt maximaal vier jaar, afhankelijk van hoeveel werkervaring je daarvoor al hebt opgedaan. Tijdens de opleiding volg je heel veel cursussen. Die zien op de traditionele rechtersvaardigheden en kennis (zo leer je onder andere hoe je een zitting moet leiden en gesprekken moet voeren). De rest van de tijd ben je als rechter aan het werk en doe je je eigen zaken, die je zelf voorbereidt en ook op zitting behandelt. Dat doe je onder supervisie van een ervaren rechter, die met je meekijkt en je feedback geeft. Ten slotte heeft ook maatschappelijke oriëntatie een belangrijke plaats in de opleiding. Tijdens de opleiding krijgen de RIO’s (rechters in opleiding) dan ook veel mogelijkheden om stages te lopen. Je kunt dan denken aan stages bij advocatenkantoren, maar ook bij de IND of bij een deurwaarderskantoor. Op die manier leer je ook verder te kijken dan het strikt juridische verhaal.
Ik vind vooral dit laatste aspect een heel belangrijk onderdeel van de opleiding. Dit zorgt er naar mijn mening voor dat de rechters geen studeerkamergeleerden zijn, maar ook uit eigen ervaring weten hoe het er in de samenleving aan toe gaat. Dat helpt ze volgens mij beter om tot een oordeel te komen in de zaken die aan hen worden voorgelegd.
