De Van Dale duidt een subcultuur als ‘een groep met eigen kenmerken in een grotere groep of in een bepaalde cultuur.’ Of, anders gezegd: een cultuur binnen een cultuur. Het is evident dat de advocatuur beantwoordt aan deze definitie. Het is immers een groep met veel eigen kenmerken en valt als zodanig weer onder de grotere groep van Nederlanders. De advocatuur is een onuitgesproken subcultuur die zich openbaart via de soort kledij die gedragen wordt, de taal die gebezigd wordt en hoe men zich gedraagt. Deze vormen dan ook de kenmerken in de zin van de Van Dale. Het is werkelijk een wereldje op zich. Dit uit zich wellicht het sterkst op de Zuidas, die op zijn beurt zowaar een subcultuur binnen een subcultuur is. Volg je het nog?
De krioelende advocaten op de autarkische Zuidas
Zodra men zich tussen de krioelende advocaten begeeft op de autarkische Zuidas, krijgt men al snel het gevoel te zijn beland in een apart ecosysteem; een juridische biotoop in optima forma. Hier wordt linksom en rechtsom onbewust het gedrag van soortgenoten gekopieerd wat de gedragspatronen in deze bubbel in stand houdt en versterkt. Deze haast on-Nederlands aandoende plek herbergt de juridische talenten van ons land in grote torens van glas en staal, al zullen vooroordelen menen dat zij van ivoor zijn gemaakt. Bekijken wij het sociaal-DNA van deze subcultuur dan zien wij een terugkerend fenomeen. Hard werken, hoge ambities en een toch wel sterke statusgevoeligheid. Het zijn allemaal kenmerken van deze subcultuur. Weinig beroepen kennen de krachtige interne concurrentiestrijd binnen de Zuidas-advocatuur waarbij het vaak up or out is en natuurlijke selectie de lakens uitdeelt. Een ander kenmerk van deze subcultuur is dat beroepsdeformatie zeer aanwezig is. Kennelijk is het advocaat-zijn een significant groot deel van de identiteit, want de advocaat blijft doodleuk in zijn vaktaal doorpraten aan de eettafel. Indien zijn persoon zich verder blijft juridiseren is het oppassen geblazen voordat het wezen van de advocaat steeds meer de vorm aanneemt van een wandelend wetboek.
Aard van de advocatuur: tamelijk homogeen
Maar hoe is het ontstaan? Goede vraag. Wellicht kan een antwoord gelegen zijn in de aard van de advocatuur. Deze is namelijk tamelijk homogeen. Elk lid van deze subcultuur is immers hoog opgeleid en nagenoeg iedereen beschikt over een uitstekende beheersing van de Nederlandse taal, zowel in woord als geschrift. Voorts heeft iedereen Rechtsgeleerdheid gestudeerd en is de advocatuur een beschermd en gereguleerd beroep. Dit contribueert allemaal aan de homogeniteit. De subcultuur van de advocatuur contrasteert sterk met de heersende cultuur van normaal-Nederland en is medeverantwoordelijk voor de elitaire status die de advocatuur wordt toegedicht. Omdat advocaten een groot gedeelde achtergrond hebben is bovendien sprake van een sterk collectieve identiteit. Op de lange termijn is dit mogelijk de oorzaak geweest van het doen ontstaan van een geheel opzichzelfstaande wereld.
Of deze besloten wereld transparanter dient te worden voor de buitenwacht is een vraag apart en bewaar ik voor een volgend artikel. Ik heb de deur in elk geval voor je op een kier gezet: kijk vooral naar binnen!
