Tijdens het zomerreces is er weer een wetsvoorstel door de 2e kamer geloodst die de praktijkjuristen de wenkbrauwen fors doet fronsen. Een deel van de kosten die de overheid maakt voor de opsporing, vervolging en berechting van strafbare feiten en voor het verblijf in een justitiële inrichting wordt op de daders verhaald. Ik weet niet wat voor soort ‘dader’ de bedenkers van deze wet alsmede de voorstemmers in de 2e kamer voor ogen hebben, maar de haalbaarheid staat mijlenver van de werkelijkheid. Ik heb het voorstel er nog even op nagelezen. Pas na afloop van de detentie wordt de rekening verstuurd en er is een betalingsregeling mogelijk…
Vooropgesteld dat de achterliggende gedachte zo gek nog niet is, is de uitvoering voor de doorsnee gedetineerde onhaalbaar. Tegenwoordig is het voor slachtoffers van strafbare feiten heel gemakkelijk om de schade te verhalen. De benodigde formulieren worden thuis bezorgd en met een beetje geluk vult slachtofferhulp deze in. Ook niks mis mee, als de crimineel goed heeft verdiend aan de zijn daden, dienen de gedupeerden gecompenseerd te worden, maar in de praktijk werkt het net even iets anders. Daar komen binnenkort nog wat kostenposten bovenop.
De gemiddelde gedetineerde heeft geen baan, laat staan een spaarpotje of ander vermogen. Eerder hoge schulden en geen enkel uitzicht om uit de misère te geraken. Naast een gevangenisstraf, meer dan één werkstraf mag er ook al niet meer worden opgelegd, moet er vaak nog een bedrag aan het slachtoffer worden betaald. Dit zijn vaak bedragen waarvan vooraf al vast staat dat deze nooit en te nimmer opgehoest kunnen worden. Ander probleem is dat er na een veroordeling in veel gevallen geen Verklaring Omtrent Gedrag wordt verstrekt, waardoor zelfs het meest eenvoudige baantje al niet verkregen kan worden. Het CJIB dat zich bezighoudt met het incasseren van de schadevergoeding is een log ambtelijk bastion waar het in vele gevallen ondoenlijk is om een regeling mee te treffen. Vaak rest er dan niets dan maar de opgelegde vervangende hechtenis uit te zitten, hetgeen weer de nodige kosten voor de Staat met zich meebrengt. Als deze kosten vervolgens ook weer terugbetaald moeten worden ontstaat er een ondoorbreekbare vicieuze cirkel. Volgens de minister moet er met het nieuwe wetsvoorstel jaarlijks € 65 miljoen worden binnengehaald. Ik ben heel benieuwd naar de eerste evaluatie alsmede de kosten van het incasseren, waaronder de vervangende hechtenis voor als er niet betaald wordt. Soms biedt een Kort geding enig soelaas om de keten te doorbreken omdat er gelukkig altijd nog de rechter is, die meer van de dagelijkse praktijk en de onuitvoerbaarheid van de vele nieuwe wetten en regels begrijpt dan onze volksvertegenwoordigers en uitvoerende instanties. Lang leve de trias politica.
