De Wet toekomst pensioenen (WTP) is eind 2022 aangenomen door de Tweede Kamer en gaat waarschijnlijk per 1 juli 2023 inwerking. De wet kent een overgangsregime tot 2027. We gaan over van pensioenaanspraken – dus een voorwaardelijk vaste uitkering – naar een persoonlijke pensioenspaarpot. De hoogte van het pensioen is dan afhankelijk van het beleggingsresultaat en de levensverwachting. In sommige gevallen – bij pensioenfondsen – is er een reserve om (grote) dalingen te voorkomen.
Doorsneepremie
De doorsneepremie wordt afgeschaft. Nu betalen de meeste werknemers bij pensioenfondsen een gelijke (doorsnee)premie. Na de WTP betaalt iedereen voor zichzelf, via een flatrate-premie. De maximale premie is dan 30 procent van de pensioengrondslag en mag ten behoeve van compensatie nog eens met 3 procent verhoogd. Wel mag vanuit deze eigen pensioenpremie een solidariteitsreserve gevormd worden van maximaal 10 procent van deze premie. Ook de lijfrentepremie gaat naar 30 procent (is nu 13,3 procent).
Omdat oudere werknemers, vanaf zeg 45 jaar, geen profijt meer hebben van de doorsneepremie moeten zij gecompenseerd worden. Deze compensatie mag 3 procent pensioenpremie bedragen en tot 2037 duren. Wel geldt de compensatie ook voor nieuwe werknemers. Een alternatief is compensatie bieden in de loonsfeer. Dit is niet gewenst wordt gesteld door de wetgever, maar niet verboden.
Overgangsregime
Alleen voor bestaande beschikbare premiestaffels geldt een overgangsregime voor alle werknemers per ultimo 2026. Zij mogen de hele verdere opbouw blijven zitten in het huidige systeem. Nieuwe werknemers moeten wel naar een flatrate-premie. Gelijkebehandelingsdiscussies liggen dan natuurlijk op de loer, los van ‘scheve gezichten op de werkvloer’.
Lumpsum
Onderdeel van de WTP is ook een lumpsum-optie van 10 procent van het pensioenkapitaal op de pensioeningangsdatum. Deze wet gaat per 2024 in. Aandachtspunten zijn de gevolgen voor de AOW-premieheffing én eventuele toeslagen. De lumpsum mag overigens niet in combinatie met een hoog/laag-pensioen.
Nabestaandenpensioen
Verder wordt het partnerpensioen gestandaardiseerd. Er komt een gelijke behandeling tussen gehuwden en samenwonenden, die kunnen volstaan met een notariële samenlevingsakte of een samenlevingsverklaring. Het partnerpensioen wordt standaard 50 procent van het salaris en kan uitsluitend nog op risicobasis worden verzekerd. Overigens komt er geen plicht voor een partnerpensioen, ook niet qua hoogte.
Arbeidsongeschiktheidsverzekering
Ondanks de grote discussie hierover, is nu toch de afspraak dat er een verplichte – publiek uitgevoerde – AOV komt voor zzp’ers (lees IB-ondernemers, dus geen DGA’s). Deze moet per 2027 ingaan, wel komt er een opting-out mogelijkheid, maar hoe deze eruit komt te zien is nog niet duidelijk.
Keuzes
Al met al komen er steeds meer keuzes, wel vaak afhankelijk van de soort uitvoerder; bedrijfstakpensioenfondsen, ondernemingspensioenfonds, verzekeraar of PPI, waarbij de huidige grote verplichtstelling dus in stand blijft. Hiertoe moeten uitvoerders de deelnemer adequaat begeleiden. Dit zal de komende jaren verder ingevuld worden, ook qua zorgplicht. Pensioencommunicatie blijft bedoeld als input voor persoonlijke financiële planning.
Na de WTP staat er verdere verpersoonlijking op de agenda. Van pensioengeld voor de eigen woning en hypotheek, tot sabbatical, om- en bijscholing.
Invaren
Tot slot. Alle opgebouwde pensioenen, ook van gepensioneerden, worden ‘ingevaren’, dus omgezet naar een persoonlijke pensioenpot. Dit levert uiteraard de nodige discussies op. Hiertegen is geen individueel bezwaarschrift mogelijk. Artikel 83 Pensioenwet wordt hiertoe namelijk tijdelijk buiten werking gesteld. Dat laat onverlet dat er op Europees niveau eigendomsprocedures gevoerd gaan worden. Vooralsnog is de mening van de regering dat dit geen belemmering hoeft te zijn.
