Duurzame en vooruitstrevende ondernemingen

Onlangs vestigde de Tweede Kamer haar aandacht op een nieuwe rechtsvorm, steward-ownership, op verzoek van een onderzoeker. Wat houdt de rentemeestervennootschap in en hoe kan deze rechtsvorm het ondernemingslandschap veranderen?

Delen:

beeld: Depositphotos

Het verschijnsel rust op twee pijlers. De eerste aanname is dat de winst van een bedrijf de missie daarvan dient (denk aan maatschappelijke of ecologische belangen). Bovendien oefenen stewards of rentmeesters de zeggenschap over besluiten uit; ze zijn nauw betrokken bij het bedrijf en krijgen hier goed inzicht in. Dit staat ook  bekend als zelfbestuur. Inmiddels weet je al waarom de naam ‘steward’ wordt gebruikt.

Dit is in tegenstelling tot de structuur binnen de meeste ‘gewone’ bv’s waarbij het aandeelhouders zijn die zowel voor de financiën zorgen als het voor het zeggen hebben. Bij de rentmeestervennootschap zijn die rollen echter duidelijk onderscheiden.  

Om een voorbeeld  te noemen: alleen die medewerkers die daadwerkelijk werkzaam zijn bij een bepaalde onderneming, kunnen hun stemrecht uitoefenen. Samen handelen ze om een bepaalde missie te bereiken, bijvoorbeeld om op te staan tegen klimaatverandering via donaties. Daarnaast kunnen dividenden weliswaar worden uitgekeerd, maar alleen als er sprake is van overwinst. 

Je kunt je ook afvragen waarom NSC en D66 überhaupt een motie hebben ingediend in de Tweede Kamer om deze rechtsvorm in Nederland te kunnen hebben. Wat is het doel van steward-ownership en waarvoor is het nodig?

Meer winst

Uit empirisch onderzoek blijkt dat juist die ondernemingen die volgens deze nieuwe rechtsvorm worden bestuurd, meer winst opleveren dan traditionele bv’s in de loop der jaren. Ook hebben ze een grotere kans om langdurig te bestaan. Uiteindelijk moet het makkelijker worden voor de nieuwe en kleinere bedrijven om het model toe te passen; vandaar dat wettelijke wijzigingen nodig zijn. 

Momenteel hebben we in Nederland meer dan honderd van dergelijke ondernemingen, zoals Universiteit Nyenrode, Coffeecompany,  Postcode Lottery Group en Efteling. De gehele lijst vind je hier.

De rentmeestervennootschap is al eerder in Denemarken en Duitsland verschenen. Over het eerste land gesproken, het aantal privébedrijven met stewards bedraagt daar ongeveer acht procent (wat zich vertaalt in dertien procent van hun omzet). De drie grootste ondernemingen in het Deense Koninkrijk zijn Novo Nordisk, Calsberg en Maersk. 

De auteurs van een rapport over steward-ownership maken onderscheid tussen drie juridische structuren die de zaken zo gladjes mogelijk laten verlopen. Deze zijn als volgt: gouden aandeel, geneutraliseerd kapitaal en beheerstichting. 

In het eerste geval ontvangen de stewards het stemrecht en aandelen die niet mogen worden overgedragen; externe investeerders hebben dus alleen recht op economische aandelen. Dit wordt echter beperkt door een stichting met het zogenoemde gouden aandeel; zij kan vetorechten uitoefenen om ongewenste gevolgen te voorkomen.  

Bij de tweede categorie ligt het stemrecht weer bij rentmeesters, terwijl de stichting de onderneming bezit; tenminste, economisch gezien. Daardoor wordt het kapitaal van het bedrijf geneutraliseerd.

Ten slotte ziet het er een beetje anders uit bij de beheerstichting, waar het stemrecht zich vooral in de handen van de stichting bevindt, en niet stewards. In dit geval staat dus de stichting centraal. 

Hoe steward-ownership in Nederland zal worden ontvangen door een breder publiek, moeten we nog even afwachten.

Meer weten over het verzoek waar ik het in het intro over heb, kijk hier.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Scroll naar boven