Eén ontslagroute, maar dan zonder omweg

Delen:

‘Leden van de Staten-Generaal, (…) Het ontslagrecht wordt eerlijker en eenvoudiger door één ontslagroute voor te schrijven voor alle werknemers.’ Aldus sprak koning Willem- Alexander op Prinsjesdag. Bij het horen van die ene zin vlogen allerlei gedachten door mijn hoofd. Komt er dan toch één ontslagroute? Is er geluisterd naar een aantal arbeidsrechtgeleerden die op 9 september 2013 tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer gepleit hebben voor één route in ontslagprocedures?

Geluisterd misschien wel, maar de Troonrede geeft zelf geen aanleiding tot een koerswijziging. Bedoeld wordt namelijk dat er vanaf 2016 één ontslagroute mogelijk is, maar die isafhankelijk van de reden van ontslag. Bij een bedrijfseconomisch ontslag en ontslag wegens langdurige ziekte moet de UWV-route worden gevolgd. Bij ontslag wegens persoonlijke redenen de ontbindingsroute bij de kantonrechter. En dat is allemaal de bekende weg, of beter gezegd: de bekende twee wegen die we sinds jaar en dag juridisch bewandelen.

Door toch twee verschillende procedures te blijven hanteren, afhankelijk van de ontslagreden, blijft er sprake van rechtsongelijkheid en rechtsonzekerheid. Door één route voor alle ontslagzaken, dus ook zaken met een gecombineerde ontslaggrond, via de kantonrechter voor te schrijven, zal de rechtsgelijkheid en rechtszekerheid juist toenemen. Zeker wanneer in ontslagzaken ook nog eens de mogelijkheid van hoger beroep en cassatie wordt opengesteld.

Voor mij is het zonneklaar: schaf de UWV-route af. Al jaren is er discussie over de vraag of de UWV-ontslagprocedure wel voldoet aan artikel 6 EVRM, dat onder andere bepaalt dat eenieder recht heeft op een eerlijk en openbaar proces door een onafhankelijk en onpartijdig gerecht dat bij wet is ingesteld. Je kunt met recht de vraag stellen of het UWV wel een onafhankelijk en onpartijdig gerecht is en of partijen in een UWV-procedure wel een eerlijk en openbaar proces doorlopen.

De UWV-procedure verloopt schriftelijk, uitzonderingen daargelaten. Procespartijen zien niet wie over hun ontslagzaak beslist. Een mondelinge behandeling vindt niet plaats. Beschikkingen van het UWV bestaan voorts regelmatig uit gestandaardiseerde tekstblokken, die regelmatig niet de instemming van partijen kunnen vinden. Daarentegen biedt de kantonrechter wel voldoende waarborgen. Partijen worden in een ontbindingsprocedure altijd gezien en gehoord. Ontbindingsbeschikkingen worden over het algemeen goed gemotiveerd. Als er, in het nieuwe systeem, hoger beroep en cassatie wordt opengesteld, verwacht ik dat die motiveringen alleen nog maar beter zullen worden.

Maar in het regeerakkoord van oktober vorig jaar blijft de preventieve ontslagtoets, de UWV-route, bestaan. Veranderd is dat UWV ‘slechts’ advies uitbrengt als een werkgever een ontslagaanvraag indient. Dit advies zou de werkgever echter in de wind kunnen slaan door, bij een negatief advies, toch gewoon op te zeggen. De werknemer kan dan vervolgens wel naar de rechter gaan om het ontslag ongedaan te laten maken of aanspraak te maken op een vergoeding. In het regeerakkoord vervalt de parallelle route via de kantonrechter.

En in het sociaal akkoord is het weer anders. Daarin hebben de sociale partners en het kabinet bedacht dat een werkgever die een werknemer op grond van bedrijfseconomische omstandigheden of langdurige arbeidsongeschiktheid wil ontslaan, straks altijd naar het UWV moet. Als een werkgever een werknemer wil ontslaan wegens persoonlijke redenen  – denk aan disfunctioneren, een verstoorde arbeidsverhouding of een verschil van inzicht –  dan dient de werkgever de ontbindingsroute te bewandelen. Het wetsvoorstel, voortvloeiend uit het sociaal akkoord, regelt echter niet wie er bevoegd is als er sprake is van een gecombineerde ontslaggrond. Zoals bijvoorbeeld in het veelvoorkomende geval van een zieke werknemer die met zijn werkgever tevens een arbeidsconflict heeft.

Het onderbrengen van alle ontslagzaken bij de kantonrechter zal kwaliteit, deskundigheid, zorgvuldigheid en rechtszekerheid waarborgen. De kantonrechter, gespecialiseerd in het arbeidsrecht, is bij uitstek geëquipeerd om ontbindingsverzoeken te behandelen. Beschikkingen van het UWV worden niet gepubliceerd, beschikkingen van kantonrechters wel. Zo bevorder je de uniformiteit, rechtsgelijkheid en zekerheid, zowel bij de inhoudelijke beoordeling van verschillende ontslaggronden als bij het bepalen van de vergoedingen. Rechters moeten daarbij natuurlijk wel de vrijheid blijven houden om maatwerk toe te passen.

Pascal BesselinkPascal Besselink
senior jurist arbeidsrecht en pensioenrecht bij DAS

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven