De bedrijfsjurist en AI
Het is verleidelijk om AI te beschouwen als een hype die aan de juridische professie voorbij zal gaan. Natuurlijk doorloopt AI, net als andere technologieën, de bekende Gartner hype cycle: van overspannen verwachtingen naar teleurstellingen, om uiteindelijk volwassen te worden. Met de toenemende regelgeving en aandacht voor compliance groeit de druk op juridische afdelingen, vaak zonder bijbehorend budget om deze uit te breiden. Hier biedt AI kansen. Een voorbeeld hiervan is een innovatieve General Counsel die een AI-gestuurde chatbot als selfservice voor de business ontwikkelde om ESG-vragen van klanten te beantwoorden. Deze chatbot verlicht de werkdruk door repetitieve vragen te beantwoorden, zodat de juridische afdeling zich kan richten op complexere taken. Een andere kans die AI biedt is grote hoeveelheden data te verwerken en juridische managementinformatie te genereren, waardoor bedrijfsjuristen nog beter de rol van proactieve sparringpartner voor de board kunnen invullen.
Aan de andere kant zijn er ook juristen die een meer defensieve houding aannemen tegenover AI. Sommige General Counsels merken dat hun juristen AI soms zien als een bedreiging voor hun werk maar vooral als verlies van controle over de kwaliteit van hun juridisch werk. Ik denk dat de jurist die zich AI niet eigen wil maken in de toekomst het zal moeten afleggen tegen de jurist die AI juist wil integreren in zijn werkzaamheden. Anders gezegd het openstaan voor de mogelijkheden van de AI maakt de jurist toekomstbestendiger. Het verlies van controle over de kwaliteit van het werk komt door de beperkingen die er nog met AI zijn. Dit zijn reële zorgen, vooral omdat AI-hallucinaties, waarin het systeem onjuiste of misleidende informatie genereert, een risico vormen. Daarom blijft het cruciaal dat AI-resultaten altijd worden gecontroleerd en bijgestuurd door ervaren juristen. AI kan repetitieve taken automatiseren, concepten en samenvattingen maken, etc. maar het menselijk oordeel blijft belangrijk.
Daarnaast roept AI complexe ethische vragen op, zoals bias in AI-algoritmen, waar beslissingen bevooroordeeld kunnen zijn tegen bepaalde groepen mensen. Hier is de rol van de jurist ook belangrijk om AI op een verantwoorde manier te gebruiken.
Het is echter geen optie om AI volledig buiten de deur te houden vanwege deze beperkingen. De technologie ontwikkelt zich snel en er zullen ook meer AI-tools met specifieke (Nederlandse) juridische data komen. Daarom is het verstandig om nu al te beginnen met de leercurve in een veilige IT omgeving. Wie nu investeert in kennis en ervaring met AI, zal in de toekomst beter in staat zijn om de technologie op een veilige en effectieve manier te integreren in de dagelijkse praktijk. De peer-to-peer community Tech in Legal is trouwens nuttig voor het delen van kennis over technologie. Bedrijfsjuridische afdelingen kunnen via een besloten website zien welke technologie, inclusief AI, door andere organisaties wordt gebruikt. Meer info: techinlegal.eu.
Advocaat en de opkomst van AI
Door ontwikkelingen met AI zullen cliënten nog scherper zijn op de toegevoegde waarde van de advocaat. Cliënten zullen minder willen gaan betalen voor werkzaamheden die een kantoor met behulp van AI efficiënter kan verrichten. Bedrijfsjuristen zullen ook onderzoeken of zij AI kunnen gebruiken voor taken of werkzaamheden die momenteel, volledig of deels, aan advocaten worden uitbesteed.
Door de mogelijkheden van AI met name bij standaardwerk zullen kantoren nog meer hun waarde moeten tonen bij high end werk. Een General Counsel gaf aan dat hij verwacht dat advocaten met creatieve en praktische oplossingen voor complexe vraagstukken komen die aansluiten bij zowel de business als in toenemende mate ook de maatschappelijke context van zijn organisatie. Dit betekent dat advocaten naast een uitstekende juridische expertise ook moeten beschikken over een grondige kennis van de business context en de maatschappelijke omgeving die door ontwikkelingen als ESG voor organisaties steeds belangrijker wordt. Kantoren zullen daarom niet alleen in AI-technologie plus bijkomende vaardigheden moeten investeren, maar ook in de werkwijze c.q. cultuur en competenties van hun advocaten om (nog) betere proactieve strategische juridische partners te worden voor het high-end werk bij hun cliënten.
De toekomst wacht niet
De ontwikkeling van AI zal niet stoppen. Voor bedrijfsjuristen en advocaten is het essentieel om niet te laat te beginnen met het opdoen van ervaring in een veilige IT-omgeving. Bijvoorbeeld door te oefenen met taken als samenvattingen maken, tekstgeneratie, etc. en met name te leren hoe je goede prompts maakt met de juiste context. AI is geen doel op zich; het begint met het analyseren van processen en het identificeren van waar AI toegevoegde waarde kan bieden.
Juristen en advocaten die nu investeren in AI, zowel in technologie als in kennis en vaardigheden, zullen deze belangrijke ontwikkeling in hun voordeel kunnen gebruiken. De boodschap is duidelijk: begin nu met de leercurve van AI als je nog niet bent gestart, want de toekomst wacht niet.
Johan Koggink, zelfstandig adviseur, meer dan 20 jaar managementervaring in juridische dienstverlening.
