Als tolk en tijdens mijn werk aan het Juridisch-Economisch Lexicon / The Legal and Economic Lexicon kom ik allerlei vreemde vertalingen in juridische documenten tegen. Zelfs standaardformuleringen ontsnappen niet aan vertaalfouten. In een vertaalde dagvaarding las ik bijvoorbeeld onlangs over de gedaagde ‘choosing domicile at the offices of …’. Ik prees de desbetreffende advocaat met zijn uitzonderlijk dienstbetoon aan zijn cliënt. Misschien een beetje flauw van mij, want Nederlanders begrijpen immers wel wat hier bedoeld wordt. Natuurlijk was de cliënt niet met zijn hele hebben en houwen ingetrokken bij deze advocaat. Maar we vertalen zo’n document toch juist voor de niet-Nederlanders? In dit geval had ‘domicilie kiezende ten kantore van’ moeten zijn ‘choosing the offices of … as its address for service.’ Dan begrijpt iedereen de bedoeling, alle correspondentie over deze zaak moet naar het kantoor van de advocaat verzonden worden.
Wij Nederlanders zijn trots op ons uitstekende Engels. Een veelgehoorde klacht van buitenlanders is zelfs dat wij ze nauwelijks de kans geven hun Nederlands te oefenen. Misschien denken wij wel eens iets te snel dat we het Engels, en dan ook het juridische Engels, voldoende beheersen. Kijk het gewoon even na in het Lexicon, dat behoedt je voor vertaalvalkuilen, want vaak is het net even anders dan je op het eerste gezicht zou denken.
Een paar voorbeelden van op elkaar lijkende woorden die verschillende betekenissen hebben:
- common > gemeenschappelijk, gezamenlijk, ordinair
- ordinary > gewoon, regulier
- possibly > eventueel, mogelijk, mogelijkerwijs
- eventually > uiteindelijk
- global > mondiaal, wereldwijd
- rough, roughly, general, generally, broad, broadly, overall, outline > globaal
Vooral sinds het nieuwe Lexicon Engels-Nederlands is verschenen, krijg ik veel vragen over juridische termen die specifiek zijn voor het Engelse rechtssysteem. Soms is iemand oprecht verbaasd dat hij de vertaling van een term als ‘felony’ of ‘tort’ niet via Hoofdtermen in het Lexicon kan vinden. We raken dan al snel in gesprek over de verschillen tussen common law en civil law. ‘Niet volledig overlappend’ is de uitleg die ik geef bij de vertaalsuggestie ‘onrechtmatige daad’ bij ‘tort’. Die toevoeging geeft precies het probleem weer, wij hebben geen exacte vertaling in het Nederlands beschikbaar, omdat wij een andere indeling van misdrijven gebruiken. De term onvertaald laten, cursief zetten en er een uitleg erbij geven, is soms de beste optie. ‘Magistrates court’ is bijvoorbeeld onvertaalbaar. Het is wel een soort rechtbank, maar dan in een compleet ander rechtssysteem, met een andere hiërarchie. Toch moeten we er ook voor oppassen dat we niet te gemakkelijk naar niet vertalen en cursiveren grijpen. Naar mijn mening moeten we dat alleen doen als een ‘pear’ zich niet zonder juridische problemen met een ‘appel’ laat vertalen 😉 Ook over dit soort vraagstukken geef ik in het Juridisch-Economisch Lexicon betrouwbare informatie!
