Mr. van de week is Femke Laagland, die mede-organisator is van het interfacultaire mastervak ‘Work in the 21st Century’ dat de Radboud Universiteit Nijmegen dit najaar start. Laagland is hoogleraar (Europees) arbeidsrecht en was voordat ze de overstap maakte naar de wetenschap enkele jaren arbeidsrechtadvocaat.
Wat houdt het nieuwe interfacultaire mastervak in?
De wereld van werk verandert. In dit vak staat de vraag centraal hoe de arbeidsmarkt van de toekomst vorm en inhoud moet krijgen. Een antwoord is niet vanuit één discipline te geven. In het vak bestuderen we dit vraagstuk vanuit het recht, de economie en de filosofie. In het eerste deel staat de theorie centraal. In deel twee gaan studenten in multidisciplinaire groepen aan de slag op basis van een opdracht van het ministerie van SZW, de vakbond of de werkgeversorganisatie. De uitkomsten worden gepresenteerd in Den Haag.
Hoe kwam u op het idee om dit vak op deze manier te organiseren?
Het afgelopen jaar was ik lid van de Commissie Regulering van Werk, ook wel de Commissie Borstlap genoemd. Op verzoek van minister Koolmees heeft deze commissie geanalyseerd of de huidige regels nog aansluiten bij de arbeidsmarkt van nu en de toekomst en zo nee, hoe de regels moeten worden aangepast. Met juristen en economen zijn we een jaar bezig geweest en afgelopen januari is het eindrapport gepresenteerd. Tijdens het commissiewerk merkte ik hoe essentieel het is om niet slechts als jurist naar arbeidsmarktvraagstukken te kijken maar daar ook economen bij te betrekken. We kunnen zoveel van elkaar leren. Binnen de RU raakte ik in gesprek met Agnes Akkerman, hoogleraar arbeidsmarktbetrekkingen, en zij liep met hetzelfde idee rond. Later is filosoof Matthijs van de Sande aan ons team toegevoegd.
In een interview op voxweb zei u dat het juist in deze coronacrisis hoognodig is dat men over de grenzen van het eigen vakgebied kijkt. Waarom?
We zien een verschuiving van arbeid op basis van vaste naar flexibele contracten. Daarbij moet je denken aan uitzend- en payrollcontracten, maar ook aan zelfstandigen zonder personeel. De Commissie Borstlap kwam tot de conclusie dat de huidige arbeidsmarkt kwetsbaar is. Flexkrachten leven vaker in armoede en vangen bij economisch slechte tijden de grootste klappen op. Dat laatste blijkt nu tijdens de coronacrisis heel duidelijk. Nederland moet hiermee aan de slag.
Wat is volgens u het prangendste juridische probleem in de huidige arbeidsmarkt?
De flexibele schil als geheel is problematisch, maar het meest prangend is de verschuiving van arbeid naar zzp’ers. Dezelfde arbeid, die eerst door werknemers werd gedaan, wordt nu steeds vaker verricht door zzp’ers die juridisch werkzaam zijn op basis van een overeenkomst van opdracht. Zij missen de bescherming van het arbeidsrecht en vallen buiten de reikwijdte van de werknemersverzekeringen, terwijl een deel van hen economisch gezien die bescherming juist hard nodig heeft.
Hoe zorgt u ervoor dat uw studenten ook nu goed onderwijs krijgen?
Wij maken voor onze vakken gebruik van virtual classroom. De studenten en docent zijn live aanwezig en studenten kunnen alle vragen stellen die bij ze opkomen. Dat werkt goed en studenten zijn erg actief. Uiteraard is het anders dan wanneer je elkaar kunt zien. Lastig is vooral dat je als docent moeilijk kunt inschatten of studenten ook daadwerkelijk begrijpen wat je vertelt. Dit proberen we op te vangen door tijdens het college studenten bijvoorbeeld pollvragen voor te leggen.
Wat is het hoogtepunt in uw juridische carrière?
De dag dat ik ben gepromoveerd. Je bent een aantal jaar intensief met een juridisch onderwerp bezig geweest en daar helemaal in opgegaan. Het moment dat ik mijn boek verdedigde voor vrienden, familie en collega’s vond ik uniek en bijzonder.
Wie of wat is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
Dat is Johanna Westerdijk, de eerste vrouwelijke hoogleraar in Nederland. Ik heb er enorm bewondering voor dat zij in 1917 tot het mannelijke bolwerk binnen de academie heeft weten door te dringen.
Welk boek raadt u uw masterstudenten beslist aan te lezen?
Ik mocht laatst aan scholieren vertellen wat een studie rechten inhoudt en waarom rechten aan de universiteit een wetenschap is. Ik stuitte toen weer op het boekje Wat maakt een goed jurist van J.G. Brouwer, dat ik na mijn promotie van een collega kreeg. Een interessante reflectie op ons vak dat tot denken aanzet, maar ook laat inzien hoe geweldig het is om met het recht bezig te zijn.
Met welke beroemdheid zou u in quarantaine willen?
Ruth Bader Ginsburg, ook wel bekend als the notorious RBG. Ik zag laatst de documentaire over haar leven en werk bij het Amerikaanse Supreme Court en was direct verkocht. Wat een geweldige vrouw. Ik zou haar graag beter leren kennen.
