Laat een aantal juristen in een sfeervolle zaal onder leiding van een geroutineerde gespreksleider debatteren over een advocatuurlijk thema, en je krijgt vanzelf een goed debat over advocatuur. Zoiets moeten de organisatoren van het Gerbrandydebat hebben gedacht toen ze kozen voor het onderwerp ‘partijdigheid van de advocaat’.
Op woensdag 7 november bleek in Sociëteit De Witte in Den Haag dat er meer nodig is voor een succesvol debat. Een belangrijke stelregel binnen de debatkunde is dat je vooraf heel duidelijk maakt waarom het onderwerp van belang is. Is het actueel? Urgent? Dat kwam totaal niet uit de verf, ook al vroeg debatleider Ferry Mingelen er wel naar in het voorgesprek met algemeen deken Bart van Tongeren. “Vanuit het ministerie is er steeds meer druk op de partijdigheid,” antwoordde Van Tongeren. “Advocaten moeten steeds meer rekening houden met de belangen van de tegenpartij.”
Verdere toelichting bleef uit. Komen er wetten waardoor de partijdigheid van advocaten onder druk komt te staan? Heeft minister Sander Dekker daar iets over gezegd? Dat bleef volledig onduidelijk.
Het panel, bestaande uit Diana de Wolff (Universiteit van Amsterdam), Gerard Spong (Spong Advocaten), Jennifer Willemsen (rechter in de rechtbank Rotterdam), Michiel van Nispen (Tweede Kamerlid SP) en Chris van Dam (Tweede Kamerlid CDA) kon daarom niet goed uit de voeten met de stelling ‘Als advocaat moet je alle wettelijke middelen aangrijpen om je cliënt bij te staan’. Want om welke concrete gedraging ging het hier nu eigenlijk? Welk dilemma stond hier ter discussie? Het panel kwam niet verder dan algemeenheden als ‘Als je misbruik maakt van het procesrecht, dan kan de tuchtrechter optreden.’
De introductie van de tweede stelling ‘Het kabinet probeert de rol van de partijdige advocaat te minimaliseren’ maakte de zaak er niet beter op. Omdat onderbouwing uitbleef, mondde dit debatgedeelte uit in een collectieve aanklacht tegen de bezuinigingen op de rechtshulp. Vooral de uitgelekte plannen van minister Dekker om de gefinancierde rechtshulp verder uit te kleden waren het mikpunt.
Hier werd een andere belangrijke stelregel van de debatkunst overtreden: ‘zorg altijd dat degene die verantwoordelijk is, op het podium zit’. Maar Dekker was er niet. En dan gaat de zaal een beetje vrijblijvend stoom afblazen tegen Chris van Dam (CDA) die als enige vertegenwoordiger van de coalitie de klappen mocht opvangen. En dan kan Spong ongenuanceerde dingen roepen als ‘De Raad voor Rechtsbijstand voert een terreurbewind’ en ‘Nederland is net zo erg als Polen en Hongarije’.
Dat kun je eigenlijk geen debat noemen. Dat is meer preken voor eigen parochie.
