De afgelopen jaren is het aantal zaken met een klein financieel belang dat voor de rechter komt afgenomen. De reden zou zijn dat de hoge griffiekosten niet in verhouding staan tot dat belang. “De toegang tot de rechter is een grondrecht, deze ontwikkeling is zorgelijk”, aldus Henk Naves, voorzitter Raad voor de rechtspraak.
Griffierechten zijn afhankelijk van het type zaak, het inkomen van de procespartij en of het om een particulier of organisatie gaat. De Rechtspraak int deze kosten voor de staat en draagt ze vervolgens af aan het ministerie van Justitie en Veiligheid. Vorig jaar ging het om een totaalbedrag van bijna 165 miljoen euro.
Financieel belang
Volgens de Rechtspraak is de toegang tot de rechter voor natuurlijke personen en het MKB bij kleine geldvorderingen door te hoge griffierechten in het geding. Zo betalen bedrijven in het midden- en kleinbedrijf bij een vordering tussen 500 euro en 12.500 euro 499 euro griffierecht. Bij een financieel belang lager dan 500 euro gaat het om 124 euro griffierecht. Dat maakt dat een ondernemer zijn zaak niet snel voor de rechter brengt.
‘Forse verhoging’
Het wetsvoorstel dat vandaag in de Kamer wordt behandeld gaat volgens de Rechtspraak niet ver genoeg. Om de verlaging van griffierechten te betalen, stelt minister Dekker (Rechtsbescherming) voor de griffierechten voor andere zaken te verhogen; namelijk bij de categorie zaken met een belang van 5000 euro. De griffierechten stijgen daar dan 35 procent. De Rechtspraak spreekt van een ‘forse verhoging die al vanaf een relatief laag bedrag wordt ingezet’. In zaken boven de 5.000 euro zijn vaak mensen en eenmansbedrijven betrokken, die daardoor in een lastige positie kunnen verkeren. Als er al griffierechten moeten worden verhoogd, adviseert de Rechtspraak de grens bij 25.000 euro te leggen.
Hoge vorderingen
De verlaging van griffierechten moet ergens van worden betaald. Daarom stelt de Rechtspraak voor om juist bij zeer hoge vorderingen (bijvoorbeeld 1.000.000 euro en meer) het griffierecht te verhogen. Het zijn doorgaans zeer grote ondernemingen die procedures van deze omvang voeren met over het algemeen meer geld in kas dan een normale burger of middenstander. In 2017 waren er ruim 2.700 zaken met een financieel belang boven de 100.000 euro, een kleine 500 zaken met een belang boven de 1 miljoen euro en 27 zaken met een belang boven de 50 miljoen euro.
De Rechtspraak adviseerde eerder al het griffierecht verder te verlagen.
