Verificatie van de identiteit van onze cliënten: vroeger vroegen wij hen om een kopie van hun paspoort. Toen kwam de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). De gegevens die we niet mochten bewaren maakten wij zwart op de kopie. Voortschrijdend inzicht leverde op dat we beter kunnen opschrijven welk soort legitimatiebewijs we hebben gezien en noteren het documentnummer, de uitgiftedatum, de geldigheidsheidsdatum en de dag waarop wij dit document zagen.
De rechtbank Amsterdam wees op 11 januari 2023 uitspraak in een fittie tussen een klant en zijn creditcardmaatschappij ICS. ICS vraagt de klant om de relevante pagina van zijn legitimatiebewijs te fotograferen. Vervolgens moet de klant een selfie maken. Beide foto’s moeten worden opgeslagen in de ICS-app. De klant weigert en verlangt fysieke identificatie zonder afgifte van een kopie of scan van zijn originele identiteitsbewijs.
De rechtbank oordeelt dat ICS online identificatie en verificatie van de klant mag verlangen. ICS is op grond van de Wwft verplicht tot identificatie en verificatie van haar klanten. Dat kan bij natuurlijke personen via traditionele identiteitsdocumenten, zoals met een paspoort, een rijbewijs of een identiteitskaart. Identificatie op afstand kan ook langs elektronische weg plaatsvinden. De grondslag daarvoor ligt in artikel 13 van de in 2018 gewijzigde 4e anti-witwasrichtlijn (Richtlijn (EU) 2018/843) en art. 4 lid 1 sub h van de Uitvoeringsregeling. Daarvoor geëigende middelen zijn bijvoorbeeld video-identificatie en verificatie, het uitlezen van een chip op het ID-document, het toepassen van liveness-check en het gebruik van een eID-middel.
ICS bood nog twee alternatieven, maar die wees de klant van de hand. ICS zou ook kunnen instemmen met identificatie en verificatie door een notaris of door identificatie aan huis door een AMP medewerker. De notaris is sinds 1 oktober 2021 evenwel verplicht gebruik te maken van de WID-scanner. Dat weigerde de klant, omdat er daarmee wederom een kopie van zijn originele identiteitsbewijs gemaakt zou worden. Hij was wel bereid om een door hem gewaarmerkte kopie van een legitimatiebewijs aan te leveren, een verklaring van de RDW betreffende de echtheid van zijn rijbewijs te overleggen, of zich in persoon te melden bij de makelaar voor eHerkenning.
De volgende discussie ging over het opslaan van de gegevens, die de klant in strijd met de AVG acht. Hij ziet in het opslaan van een origineel, niet gewaarmerkt identiteitsbewijs strijd met de AVG. De rechtbank oordeelt anders. ICS heeft op grond van artikel 33 Wwft een bewaarplicht van gegevens, zoals een afschrift van het document dat een persoonsidentificerend nummer bevat. Daaraan kan ICS alleen voldoen als op grond van artikel 3 Wwft een identiteitsbewijs op echtheid kan worden gecontroleerd. Daarvoor volstaat niet een door de klant aan te leveren gewaarmerkte kopie met onleesbaar gemaakte echtheidskenmerken, zoals de klant wil aanleveren. Ook zijn alternatieve voorstellen worden van de hand gewezen.
Het einde van het liedje is dat de bank de creditcard mag opzeggen als de klant niet meewerkt aan de voorgestelde digitale manier van identificeren.
Wij zijn het niet eens met dit oordeel. De klant hoeft geen scan of kopie van zijn ID te geven. In artikel 33 (lid 2 onder a sub 1) Wwft staat dat de instelling gegevens en documenten vastlegt, waaronder tenminste de geslachtsnaam, de voornamen, de geboortedatum, het adres en de woonplaats, dan wel de plaats van vestiging van de cliënt alsmede van degene die namens die natuurlijke persoon optreedt, of een afschrift van het document dat een persoonsidentificerend nummer bevat en aan de hand waarvan de verificatie van de identiteit heeft plaatsgevonden.
Er zal wel hoger beroep worden ingesteld in deze principiële zaak.
