Een onderwijsinstelling is altijd in beweging, is de ervaring van Kees Koppenol, hoofd juridische zaken van de Hogeschool van Amsterdam. Er zijn volop ontwikkelingen op het gebied van onderwijs, organisatie en regelgeving. De juridische afdeling beweegt mee.
De Hogeschool van Amsterdam (HvA) is een van de grootste onderwijsinstellingen van Nederland: op dit moment staan er circa 48.000 studenten ingeschreven aan een van de 100 opleidingen die worden aangeboden. Koppenol: “Vooral de afgelopen jaren is de HvA enorm gegroeid; toen ik tien jaar geleden begon als hoofd juridische zaken studeerden er ongeveer 30.000 studenten aan de hogeschool. Destijds maakte de instelling nog voornamelijk gebruik van externe advocaten. Met de gedachte om de juridische afdeling meer te gaan bemensen werd ik toen gevraagd voor deze functie.”
Koppenol, die zijn carrière begon als docent en daarna onder andere opleidingsmanager van de opleidingen fiscale economie en accountancy was, startte met slechts “een medewerker een halve secretaresse”. In de loop der jaren is zijn afdeling uitgebreid tot het huidige aantal van vier juristen, een juridisch medewerker en het secretariaat. Zij houden zich allereerst bezig met de filtering en afhandeling van zaken die binnenkomen via het digitale klachtenloket: een door de wetgever gewenste laagdrempelige manier om studenten rechtsbescherming te kunnen bieden tegen besluiten van onder meer examencommissies. Daarnaast begeleidt de afdeling Europese aanbestedingen, behandelt contractrechtelijke geschillen en besteedt aandacht aan gegevensbescherming. Ook wordt juridische zaken in het geval van de ingewikkeldere arbeidszaken zo nu en dan ingeschakeld door de afdeling P&O.
Schadeclaims
In vergelijking met tien jaar geleden verwacht de wetgever dat studenten sneller studeren en is studievertraging kostbaarder geworden. Deze ontwikkeling heeft haar weerslag op de aard van de zaken die studenten aanhangig maken via het klachtenloket. Koppenol: “Er worden steeds meer schadeclaims ingediend op de grond dat studievertraging is opgelopen door een fout van de organisatie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een student die meent dat hij niet goed is begeleid door zijn afstudeerdocent. Wat je hierbij ook ziet, en dat was vroeger minder gebruikelijk, is dat studenten zich laten bijstaan door advocaten of rechtsbijstandverleners. Nu de financiële belangen groter zijn geworden, kan ik deze tendens wel begrijpen.” Uiteindelijk blijft volgens Koppenol het totale aantal klachten en zaken dat studenten indienen relatief klein. “Van de 1500 meldingen die jaarlijks via het loket binnenkomen betreft het merendeel, zo’n 1000 meldingen, zaken die vatbaar zijn voor beroep bij het College van Beroep voor de Examens. De wet schrijft in zo’n geval voor dat we eerst een minnelijke regeling proberen te treffen, hetgeen in 700 gevallen mogelijk blijkt. Als je nu bedenkt dat de instelling jaarlijks een half miljoen voor bezwaar en beroep vatbare besluiten uitreikt aan zijn studenten, dan kun je concluderen dat het meestal goed gaat.”
Samenwerking UvA
De HvA werkt nauw samen met de Universiteit van Amsterdam (UvA); de instellingen worden bestuurd door een gezamenlijk College van Bestuur. Indien een aanbesteding openbaar wordt gemaakt zijn beide organisaties hier dan ook bij betrokken. Koppenol: “We hebben een gemeenschappelijke afdeling inkoop die wordt bijgestaan door zowel een UvA- als een HvA-jurist. Afhankelijk van de soort aanbesteding verschillen uiteraard de door ons gestelde eisen, maar we proberen vaak wel te bekijken of het mogelijk is dat studenten op een of andere manier erbij worden betrokken. Zo herinner ik me dat bij een aanbesteding voor nieuwbouw suggesties van studenten bouwkunde werden meegenomen. Ook bij de keuze voor een nieuwe cateraar werd mede in overleg met studenten het assortiment bepaald en is het belangrijk dat de producten niet te duur zijn”, aldus Koppenol.
De samenwerking met de UvA zal waarschijnlijk ook haar weerslag krijgen op de organisatie van de juridische afdeling. Koppenol: “Er zijn plannen om de juridische afdelingen van de UvA en HvA onder één leiding te brengen; gezien de verschillen tussen de instellingen zal het volledig samenvoegen van de afdelingen waarschijnlijk niet mogelijk zijn. Zo zijn wij bijvoorbeeld een stichting, terwijl de UvA een publiekrechtelijke rechtspersoon is. Dat neemt niet weg dat we veel van elkaar kunnen leren door het uitwisselen van ervaringen in soortgelijke geschillen.”
Spanningsveld
Een andere ontwikkeling die Koppenol van dichtbij meemaakt is de groei van de Amstelcampus, aan weerszijden van de Wibautstraat in Amsterdam. In 2018 zal de bouw voltooid zijn en biedt de campus met acht gebouwen plaats aan circa 30.000 studenten en medewerkers. Tijdens de ontwikkeling zijn enkele onvermijdelijke geschillen gerezen, waarbij Koppenol ook gebruik heeft gemaakt van externe juristen. Welke eisen stelt hij aan hun advisering? Koppenol: ”De HvA opereert voor een deel als een commercieel bedrijf, maar is uiteindelijk een onderwijsinstelling die in stand wordt gehouden door de overheid. Ik vind het belangrijk dat men zich bewust is van dit spanningsveld. Dat lukt de ene advocaat beter dan de andere, maar over het algemeen ben ik te spreken over de externe advisering.”
Nu de Amstelcampus zijn voltooiing nadert komt de hogeschool in rustiger vaarwater. De ambitie van de HvA om ieder jaar te groeien is ook losgelaten. Koppenol: “Onze organisatie is inmiddels groot genoeg; het is belangrijk dat we de menselijke maat blijven bewaken. Dat betekent ook dat steeds meer opleidingen een numerus fixus hebben ingesteld. Als hogeschool slagen we er gelukkig nog steeds in om de verschillende culturen die bij de opleidingen heersen te koesteren. Een open en informele werksfeer zul je echter overal aantreffen. Dat maakt waarschijnlijk dat ik al zolang met plezier bij de HvA werkzaam ben”, besluit Koppenol.
