Mijn loopbaan ben ik begonnen met de studie Sociaal Juridische Dienstverlening aan de hogeschool van Leiden. Vanaf mijn twaalfde wist ik al dat het hbo niet mijn eindstation zou zijn: ik wil advocaat worden. Vanwege deze reden was voor mij dan ook de keuze snel gemaakt om aan de universiteit Rechtsgeleerdheid te gaan studeren. Veel mensen om mij heen vinden dit een moedige stap, maar zijn ook van mening dat dit me zeker gaat lukken. Ik had immers toch al de ervaring van het hbo en het wetenschappelijk onderwijs doet toch steeds minder onder voor het hbo. De vraag is echter of dit wel zo is: is het WO daadwerkelijk het nieuwe hbo? In dit artikel bespreek ik de belangrijkste verschillen vanuit mijn eigen ervaring tussen mijn juridische WO- en hbo-opleiding.
So, see for yourself.
Een semester op het hbo vergeleken met een periode op de universiteit
Het semester van een juridische opleiding op de hogeschool in Leiden ziet er vrijwel hetzelfde uit als op de universiteit: zeven weken lang werkgroepen en hoorcolleges en in de achtste week tentamens. Week negen en tien zijn gereserveerd voor het maken van een project.
Bij de eerste zeven collegeweken stuiten we gelijk op een belangrijk verschil: het aantal vakken. Op het hbo heb je beduidend meer vakken waardoor je je minder op één rechtsgebied of onderwerp kunt focussen. Dit betekent dat je daardoor ook minder diep op de stof ingaat omdat de tijd zich daar simpelweg niet voor leent. Tevens volgde ik in Leiden naast de juridische vakken ook colleges die aansluiten op de praktijk. Ik volgde vakken die mijn gespreksvaardigheden hebben verbeterd en ik kreeg theoretische lessen in bijvoorbeeld bestuurskunde en criminologie. Wat overeenkomt met de periode op de universiteit is dat je ook op het hbo per periode 15 studiepunten kunt verdienen.
Gericht op de praktijk
Zoals ik eerder noem, zijn de laatste twee weken van een periode op de Hogeschool in Leiden gereserveerd voor het maken van een project. Door middel van het maken van een project aan het einde van de periode pas je je opgedane juridische kennis toe, je theoretische kennis en leer je processtukken opstellen. De projecten worden gemaakt in groepen, soms ingedeeld door de docent en soms ingedeeld naar eigen keuze van de studenten.
Het verschil ten opzichte van het WO is dat je door het maken van projecten aan de slag gaat in de praktijk. De studie Rechtsgeleerdheid op de universiteit focust zich meer focust op de theorie en is minder praktijkgericht dan de hbo-studie SJD of hbo Rechten.
Schoolser systeem
Een ander belangrijk verschil tussen de hbo-studie en de universitaire opleiding is het schoolse systeem op het hbo. Zo was er in Leiden bijvoorbeeld voor veel vakken een verplichte aanwezigheid voor werkgroepen. Niet aanwezig zijn heeft vervelende consequenties zoals uitsluiting voor een vak. Het wel of niet voorbereiden van de werkgroep door het maken van opdrachten is aan jezelf. Op het hbo heb je door het schoolsere systeem ook minder vrijheid omdat er door de grotere hoeveelheid vakken meer college-uren zijn. Je bent dus vaker te vinden op de hogeschool voor het volgen van werkgroepen of om te werken aan het project waar je op dat moment mee bezig bent. Dit verschilt ten opzichte van het universitaire onderwijs omdat je op de universiteit nog meer discipline nodig hebt. Het is je eigen keuze om naar werk- of hoorcolleges te gaan, het is in beginsel niet verplicht. Daarnaast heb ik op de universiteit nog minder contacturen dan op het hbo omdat ik minder vakken volgt. Doordat ik op het hbo meer contacturen had is er voor een universitaire studie nog meer zelfstudie vereist dan op het hbo. De inschrijving voor vakken en tentamens moet je op de universiteit zelf regelen dus dit brengt ook een grotere mate van zelfstandigheid met zich mee. In Leiden was ik voor reguliere kansen, herkansingen en projecten automatisch ingeschreven.
Studieloopbaanbegeleiding
Het hekelpunt van iedere hbo’er is Studieloopbaanbegeleiding. Op het hbo heb je een begeleider hierin: de SLB’er. Voor elke studie verschilt SLB maar tijdens mijn hbo-opleiding was het de bedoeling dat je voor dit vak leerdoelen opstelt, werkplannen samenstelt, verslagen schrijft etc. Ik kreeg hier ook studiepunten voor. Dankzij SLB komt ook het schoolsere systeem van het hbo opnieuw naar voren: ze begeleiden je graag bij je persoonlijke ontwikkeling en problemen waar je tegen aanloopt tijdens je studie. Je SLB’er is ten alle tijden je eerste aanspreekpunt.
Op de universiteit bestaat er niets zoals SLB. Als je problemen hebt kun je terecht bij een studieadviseur als decaan; zij zijn dan ook je eerste aanspreekpunt.
Stage
Tijdens de juridische hbo-opleiding op de hogeschool in Leiden ga je in je derde collegejaar tien maanden, vier dagen per week, stage lopen. De vrijdag van de week is gereserveerd voor het volgen van trainingen op de hogeschool. Deze stage is op het hbo verplicht en maakt deel uit van curriculum. Voor rechtenstudenten op de universiteit is het steeds gebruikelijker om stage te lopen maar het is niet verplicht zoals op het hbo.
Concluderend kun je wel zeggen dat er belangrijke verschillen zijn tussen mijn universitaire studie en de hbo-opleiding die ik gevolgd heb. De opzet van de studies verschilt en het hbo is meer praktijkgericht dan de universiteit. Daarnaast is het hbo schoolser, bijvoorbeeld door het vak SLB, en loop je op het hbo verplicht stage terwijl dit naast je universitaire studie vrijwillig kan.
De vraag of het WO het nieuwe hbo is, blijft wat mij betreft onbeantwoord. Er zijn nou eenmaal duidelijke verschillen en het is aan jou als student om te bepalen welk type studie – WO of hbo – het beste bij jou en je toekomst past.
