“Zeer vrij naar het Chinees: De zon komt op, de zon gaat onder. Langzaam telt de oude boer zijn kloten.” Een klein gedichtje van Cees Buddingh wat me altijd is bijgebleven sinds ik het ooit tegenkwam al bladerend in de door Komrij samengestelde poëziebloemlezing. Voor mij is dit literaire kleinood altijd geassocieerd gebleven met een gevoel van relativering, maar ook van fatalisme.
Sommige dingen lopen nu eenmaal zoals ze lopen. De ontwikkelingen in de economie, maar ook in de juridische markt, kun je zien als de zon uit het gedichtje van Buddingh. Ze laten zich niet door jou of mij beïnvloeden. Je kunt ze vervelend vinden, er tegen zijn, het geloven of niet, het maakt niet uit, ze zijn er gewoon.
De technologische ontwikkeling is zoiets en er is op het moment veel aandacht voor. Minder belicht, maar eveneens een beweging met impact, is de opkomst van zelfstandig ondernemerschap onder juridische professionals.
Logischerwijs kan ook dat laatste op termijn niet zonder gevolgen blijven voor de manier waarop juridisch werk georganiseerd wordt. In andere sectoren zie je soortgelijke bewegingen en er is geen enkele redenen te bedenken waarom uitgerekend voor ons juristen alles bij het oude zou blijven.
Ook andere sectoren van onze economie veranderen namelijk ingrijpend, ook daar zijn behoudende krachten aanwezig. Eind juli jl. las ik in dat kader in Vrij Nederland een interessant stuk “Waar ligt de toekomst van onze economie”. Met als ondertitel “Waar gaan we ons geld mee verdienen? Welke banen zullen verdwijnen en wat komt ervoor terug? Een kompas voor de toekomst.” Een betoog voor de stelling dat ook na economisch herstel, we nooit meer zullen terugkeren naar de situatie van voor de crisis. Gemist? Dan moet je nog even hierboven klikken want het is een aanrader. Al is het maar om je eigen denkproces te prikkelen.
Als je dat tenminste wilt. Je kunt met marktontwikkelingen namelijk ook net zo omgaan als die boer van Buddigh. Dat is verleidelijk, want het is de makkelijkste weg. Zeker als je dagelijks “op je akker” aan het werk bent.
Ik heb de indruk -vergeef me de beeldspraak- dat er veel “oude boeren” rondlopen in de juridische markt. Op zich geen probleem want het doet niets af aan je vakmanschap of kwaliteit. Maar hoe zit het met het toekomst perspectief van je onderneming?
Realiseer je namelijk wel dat die “boer” elk jaar maar moet afwachten of z’n oogst niet mislukt. En staat het gewas er goed bij, dan is hij er nog niet. Het kan zomaar zijn dat de prijs van z’n product heel laag uitpakt omdat er veel aanbod is. Om nog maar niet te spreken van geopolitieke verhoudingen die de tomaten ineens zo goed als waardeloos maken.
Zelf heb ik die afhankelijke opstelling nooit een prettige benadering gevonden. Het zou me heel zenuwachtig maken. Voor mij hoort bij ondernemerschap dat je om je heen en vooruit kijkt. Dat je probeert de marktontwikkelingen voor te zijn of er op z’n minst op in te spelen.
En geloof me, dat is een stuk makkelijker als je juridische kennis verkoopt dan wanneer je tomaten kweekt.
Marijn
Nb. Mocht je geïnteresseerd zijn in marktontwikkelingen rondom zelfstandige juridische professionals: Als Netwerk van OndernemendeJuristen zijn we mede organisator van ILP 2014, het Independent Legal Professional jaarcongres voor zelfstandige advocaten en juristen. 25 september as. Slot Zeist. ILP staat helemaal in het teken van actuele en toekomstige marktontwikkelingen en juridisch ondernemerschap. Een ijzersterk programma, met onder andere een keynote van Han Mesters van ABN AMRO die ook meewerkte aan het Vrij Nederland artikel wat ik hierboven aanhaalde.
