Huisarts Rob Elens wordt geïnterviewd door Café Weltschmerz, een onafhankelijk en pluriform journalistiek platform. Elens stelt in dat video-interview dat het anti-malariamiddel hydroxychloroquine (HCQ) werkt tegen Covid-19, in een combinatietherapie met zink en antibiotica. YouTube verwijdert deze video op basis van de eigen richtlijnen, die voorschrijven dat misleidende medische informatie met betrekking tot Covid-19 niet is toegestaan. Volgens YouTube is alle informatie misleidend die in strijd is met de informatie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) of het RIVM. In kort geding eisen de huisarts en het journalistieke platform dat de video moet worden teruggezet.
De rechtbank oordeelt dat een strikte toepassing van het beleid van YouTube om uitsluitend content toe te staan die in lijn is met de visie van de WHO en het RIVM te ver gaat (Rechtbank Amsterdam, 9 september 2020, ECLI:NL:RBAMS:2020:4435). YouTube is een van de belangrijkste online videoplatforms en speelt daarmee een belangrijke rol in het publieke debat. De YouTube gebruiker mag ook andersluidende, kritische content verwachten. Bovendien is de wijze van bestrijding en behandeling van Covid-19 wereldwijd nog volop in onderzoek. Ook de WHO en het RIVM stellen hun adviezen nog steeds bij.
Vervolgens beoordeelt de rechter of de opvattingen van de huisarts tóch verwijderd mochten worden, en of het standpunt van YouTube juist is dat het interview desinformatie bevat. In Nederland is het toelaten van geneesmiddelen voor een bepaalde aandoening aan strikte regels gebonden. Er heeft geen dubbelblind onderzoek plaatsgevonden en de Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft Elens verboden HCQ voor te schrijven tegen een Covid-19-infectie. Aan de andere kant wordt het middel HCQ wereldwijd veelvuldig toegepast en wordt er verder studie verricht naar de werking ervan tegen Covid-19. In Nederland is HCQ ook toegediend in een ziekenhuis-setting, in de maanden maart en april 2020. Daarmee is men op 1 mei 2020 gestopt vanwege de bijwerkingen. Een arts die zonder sluitend bewijs en wetenschappelijk onderbouwde tests claimt dat HCQ of een alternatief middel – dat zonder recept te verkrijgen is – werkt, licht het publiek onjuist voor. Zoals het in de interviews door de huisarts is verwoord, zonder nuance, vormt het geen onderdeel van het publieke debat. Zijn uitlatingen bevatten onjuiste informatie. Dat kan gevaarlijk zijn. Juist als arts dient hij zich dit te realiseren, aldus de rechter.
De conclusie van de rechter is dat YouTube de video niet terug hoeft te zetten.
Dit is de eerste uitspraak van een Nederlandse rechter over het beleid van YouTube om desinformatie en fake newstegen te gaan. Er zal ongetwijfeld vaker over geprocedeerd gaan worden.