Gefeliciteerd met deze bokaal! Waren u, de twee andere rechters en de griffier in deze zaak verrast dat deze uitspraak won?
Wij wisten niet dat onze uitspraak was genomineerd. We zijn met een smoes naar de rechtbank gelokt voor de uitreiking. We waren verrast en verguld! Maar als je me had gezegd dat ‘een uitspraak van mij’ de bokaal heeft gewonnen, had ik wel geraden dat deze het was.
Was u bij het schrijven van de uitspraak in deze zaak − waarin het gaat om de rechtmatigheid van het strafontslag van de oud-voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad van de Nationale Politie − gespitst op klare taal?
In de rechtbank Midden-Nederland hebben wij een jaar lang intensieve taalintervisie gehad van taalcoach Geerke van der Bruggen. Met haar hulp en feedback willen we onze uitspraken voor een bredere kring dan alleen collega-juristen toegankelijk maken. De samenleving moet begrijpen hoe wij tot onze oordelen komen en inzicht hebben in onze afwegingen. Dat betekent vaak afscheid nemen van jargon, vaste formats en soms ook van comfort. Een uitdagende reis! Tegen het einde van de periode van training en reflectie op onze taal kregen wij deze zaak te behandelen. Mijn collega’s en ik vonden het juist in deze omvangrijke en voor de betrokkenen gevoelige zaak belangrijk dat de uitspraak begrijpelijk, genuanceerd en toegankelijk zou zijn en dat het verhaal achter de zaak de aandacht kreeg die nodig was.
Vindt u het belangrijk om begrijpelijke uitspraken te leveren?
Heel belangrijk! In de eerste plaats voor de partijen waarvoor de uitspraak is. Voor onze legitimiteit, het vertrouwen in de rechtspraak, maar ook voor de kwaliteit van ons werk is het essentieel dat uitspraken begrepen worden en we inzicht geven in onze afwegingen. Dat is de kern van ons vak. Het belang van begrijpelijke taal wordt breed gedragen binnen de rechtspraak. Dat heb ik in de rechtbank ervaren en ervaar ik nu ook weer in het College van Beroep voor het bedrijfsleven.
Kraakhelder noemde de jury uw uitspraak. Is het schrijven van een heldere uitspraak harder werken dan een uitspraak in het ‘gewone’ juridische jargon?
Het is niet voldoende om alleen het taalniveau te versimpelen. Er is meer nodig. Je moet weten welk verhaal je vertelt en een structuur neerzetten die de lezer door de tekst leidt en logisch is. Een inleiding en verhelderende tussenkopjes doen hierbij al veel. Dit denkproces kost tijd en het is een puzzel. Als de structuur eenmaal staat, gaat het schrijven zelf veel sneller. We combineren nu nog vaak het denk- en schrijfproces. De ontwikkeling naar toegankelijkere uitspraken werkt wel als een vliegwiel. Na dertig begrijpelijke uitspraken, vloeit de eenendertigste zo uit je brein.
Heeft u een gouden tip voor het schrijven van een begrijpelijke uitspraak?
Wat ik net al zei: eerst denken en dan schrijven. Denk eerst de structuur van een uitspraak tot in de puntjes uit, orden de argumenten en bedenk: wat is het verhaal dat ik vertel? Dat kost meer tijd in het denkproces in raadkamer en voorafgaand aan het schrijven dan we gewend zijn. Maar is de structuur goed, klopt het verhaal en zijn de argumenten logisch, dan is het schrijven van een begrijpelijke uitspraak een logisch uitvloeisel. Wat ook helpt (tip van Geerke van der Bruggen) is om, wanneer je vastloopt in de tekst, hardop tegen jezelf te zeggen: “wat ik eigenlijk wil zeggen is…”. Meestal rollen dan de juiste woorden soepel uit je toetsenbord.
Aan welk woord of welke zinsconstructie uit het juridisch jargon heeft u de grootste hekel?
Aan de afsluitende woorden na een argument van een partij: “………. doet aan het voorgaande niet af”. Als dat echt zo is, is het ook mogelijk te vertellen waarom het argument of standpunt tot niets leidt. En als je het niet weet, moet je er nog eens over nadenken of het er écht niets aan afdoet.
Als u het voor het zeggen had…?
Dan zou deze uitspraak over het ontslag van de COR-voorzitter van de politie niet heel erg zijn opgevallen. Omdat alle uitspraken in begrijpelijke taal geschreven zijn.
Wie of wat is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
Allan Lind. Een van de grondleggers van ervaren procedurele rechtvaardigheid als onderzoeksthema. In mijn opleiding tot rechter leerde ik zijn werk kennen en ik raad iedere opleider aan dit voor te schrijven.
Welk boek las u het laatst?
Frau Berta Garlan van Arthur Schnitzler. Schnitzler kan zich ongekend inleven en gedetailleerd het gedrag en de gedachten van mensen beschrijven. Daarbij stelt hij de dubbele moraal uit die tijd (jaren tien van de vorige eeuw) op een fijnzinnige manier aan de kaak. Die mate van inleving en precisie in taal, daar streef ik ook naar in mijn werk.
Met welke beroemdheid zou u in quarantaine willen?
Willem Engel (met als enige voorwaarde dat ik hem een coronavaccin mag toedienen).
