Mr. van de week is Munish Ramlal. Hij promoveert aanstaande vrijdag aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op zijn proefschrift: ‘Naar een glazen wetgevingshuis? Belangeninbreng, transparantie en de wetgevingsjurist in ambtelijk Den Haag’. De promotoren zijn prof. mr. N.J.H. Huls en prof. mr. dr. W.S.R. Stoter.
Wat is kort gezegd het onderwerp van uw proefschrift?
Mijn proefschrift gaat over de wijze waarop belanghebbende partijen bij de voorbereiding van wetgeving op de Haagse ministeries worden betrokken en in hoeverre het proces van inbreng en afweging achteraf transparant wordt gemaakt: “processuele transparantie”. Het is een empirisch, rechtssociologisch onderzoek. In het boek identificeer ik verschillende transparantiebelemmerende en -bevorderende factoren die in de praktijk leven en bespreek ik de wenselijkheid en haalbaarheid van een meer transparante ambtelijke wetsvoorbereiding.
Uw proefschrift geeft een kijkje in de ‘alledaagse’ keuken van de ambtelijke wetsvoorbereiding in Den Haag. Het gaat er niet zo transparant aan toe, heeft u suggesties om dat te verbeteren?
De kwaliteit van de (processuele) transparantie laat soms inderdaad te wensen over. Je ziet bijvoorbeeld dat de ministeries aan “cherry picking” doen in de toelichting bij een wetsvoorstel: voornamelijk die feiten en omstandigheden die het conceptwetsvoorstel ondersteunen worden benoemd. Kritisch commentaar van bijvoorbeeld de Consumentenbond wordt genegeerd. Een suggestie van mij is dat wetgevingsjuristen, de Raad van State en het ministerie van Justitie en Veiligheid (penvoerder voor aspecten van wetgevingskwaliteit) zich meer bewust worden van het belang van een betere processuele transparantie, de beleidsafdelingen daarin beter adviseren en wetgevingsstukken daarop verifiëren.
Denkt u dat men daarvoor openstaat in Den Haag?
In principe onderschrijven “insiders” in ambtelijk Den Haag het belang van een transparante verantwoording. Zij wijzen echter erop op dat het “transparantieadvies” voldoende rekening moet houden met de aard van hun wetgevingspraktijk. En ik ben het op dat punt met hen eens. Ik heb uiteindelijk een “gedifferentieerd transparantiemodel” ontwikkeld waarin inzichten vanuit wetgevingstheorie en -praktijk worden gecombineerd.
Welke rol zouden wetgevingsambtenaren daarbij kunnen spelen?
Wetgevingsjuristen zijn nu al verantwoordelijk voor aspecten van wetgevingskwaliteit. Zij zouden de optimale, gedifferentieerde transparantie verder kunnen brengen. Op dit moment is die kans echter klein. De wetgevingsjurist zit niet bij overleggen tussen overheid en belangengroepen en kan moeilijk achteraf beoordelen of dat proces zorgvuldig is verlopen. Verder wordt hij of zij nauwelijks geprikkeld om op processuele kwaliteitsaspecten zoals de betrachte transparantie te letten; de Raad van State let er weinig op, er zijn “harde” regels in de aanwijzingen voor de regelgeving, et cetera.
Wat is de leukste stelling in uw proefschrift?
‘Hoezo “openbaar” bestuur?!’
Wie was bij het schrijven van uw proefschrift uw bron van inspiratie?
Mijn vrouw, zonder haar steun en aanmoediging was het werk niet afgerond.
Welk wetsartikel vindt u het mooist?
Artikel 81 Grondwet: “De vaststelling van wetten geschiedt door de regering en de Staten-Generaal gezamenlijk.” Ik vind de verhouding parlement en regering buitengewoon interessant en dit artikel roept zo veel vragen op als het om die verhouding gaat. Het heeft geschiedenis, het heeft eenvoud, het heeft iets magisch.
Welk wetsartikel het slechtst?
Artikel 10, lid 1, sub a, Wet Openbaarheid van Bestuur: Het verstrekken van informatie ingevolge deze wet blijft achterwege voor zover dit: a. de eenheid van de Kroon in gevaar zou kunnen brengen. De eenheid van de kroon is mijns inziens een gemakkelijk dekmiddel om ‘dissenting opinions’ en (belangrijke) informatie onder de pet te houden.
Wat is het hoogtepunt uit uw juridische carrière?
Het moment dat ik mijn proefschrift in handen had.
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
Die van mijzelf! www.glazenwetgevingshuis.nl.
Welk boek las u het laatst?
“Slaven in de polder” van Trouw-journalisten Roessingh en Ramesar. Steengoed boek!
Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?
Met mijn vrouw, dan voelt het als “thuis”.
