‘Zaakselectie is weinig transparant in Nederland’
Mr. van de week is Ymre Schuurmans. Zij is hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden. Schuurmans hield deze week haar inaugurele rede over procesrecht en massacultuur.
Het bestuursprocesrecht moet individuele geschillen tussen burger en overheid beslechten. Maar soms procederen groepen burgers tegen een regel of uitvoeringspraktijk. U noemt Zwarte Piet en de monstertruck. Is het bestuursprocesrecht daarop ingericht?
Nee. De bestuursrechter die toch die maatschappelijke taak wil vervullen loopt tegen beperkende regels aan over de toegang tot het proces en het voorwerp van geschil. De Hoge Raad geeft niet (langer) thuis in collectieve acties tegen algemeen verbindende voorschriften, zoals de zaak van Privacy First dit voorjaar illustreerde. Voor bijsturing van de maakindustrie moet je bij de bestuursrechter zijn, die daar niet een bijzonder geschikt procesrecht voor heeft.
U schrijft: ‘Burgers en belangenverenigingen die een ‘proefproces’ willen starten, zijn afhankelijk van de medewerking van bestuur en rechter. Willekeur?
We kunnen het in ieder geval niet controleren. Zaakselectie is weinig transparant in Nederland. Belanghebbenden klagen erover dat hun zaak niet aan het proefproces wordt toegevoegd (waarom mogen bijvoorbeeld alleen de grote kantoren meedoen?) of dat het onevenredig bezwarend is dat zij individueel moeten procederen.
Volgens u zal door maatschappelijke ontwikkelingen (digitalisering en globalisering) het aantal massale en gelijksoortige geschillen toenemen. Hoe moet de rechtspraak daarop in springen?
Door met gebruik van digitale middelen patronen in geschillen te herkennen, geschillen te clusteren, voor veelvoorkomende procedures blauwdrukberoepschriften te verstrekken en door tijd en aandacht voor een zaak meer te differentiëren naar de omvang van het probleem in de maatschappij.
Als u het voor het zeggen had dan?
Werd het wetsvoorstel ‘Wet splitsing RvS en opheffing CRvB en CBb’ ingetrokken en kwam er een brede stelselbeschouwing over de bestuursrechtspraak.
Wat is het hoogtepunt in uw juridische carrière?
De benoeming tot hoogleraar, uiteraard! De Nederlandse juridische wetenschap kent weinig prijzen. De Gouden Stoofpeer bestuursrecht die ik in 2008 van Mr. ontving heeft mij zeker niet tegengewerkt.
Wat of wie is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
Michiel Scheltema, de godfather van de Awb. Ik zou wensen dat ik zo open zou blijven staan voor nieuwe ideeën. Uit elke lezing van hem neem ik wel een gedachte mee.
Welk wetsartikel vindt u het mooist? Welk wetsartikel het slechtst?
Van grote schoonheid is artikel 8:69 Awb, als moederbepaling van het bestuursprocesrecht. Voor artikel 8:3 Awb (dat het beroep tegen regels en beleid uitsluit) geldt nog steeds: weg ermee!
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
rechtspraak.nl
Welk boek las u het laatst?
This book will save your life, van A.M. Homes.
Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?
Mijn zus of broer; de enigen met wie ik van jongs af aan gewend ben 24/7 in dezelfde ruimte te verblijven
