Heb jij laatst nog meegeneuried met een leuk nummer in de supermarkt, de kapper of een kledingwinkel? Of misschien heb je na heel veel twijfelen toch maar TikTok gedownload en krijg je nu al die liedjes niet meer uit je hoofd? Daar wordt voor betaald, want muziek is een auteursrechtelijk beschermd werk. En wederom is het fascinerend dat het recht overal te vinden is.
Muziek die je luistert via bijvoorbeeld Spotify is muziek die mag worden gebruikt voor privégebruik, dus binnen een huiselijke kring. Dat is iets anders dan het gebruiken voor een bedrijf – dat is dan weer zakelijk gebruik. Je plaatselijke Albert Heijn, je favoriete kapper en zelfs de dansschool om de hoek moeten dus gewoon betalen om muziek af te spelen, zelfs als ze simpelweg de radio aanzetten. Daar hebben ze een muzieklicentie voor nodig. Collectieve beheersorganisaties zorgen ervoor dat partijen een vergoeding ontvangen wanneer anderen hun werk gebruiken. Dit wordt primair geregeld door twee groepen: Buma/Stemra en Sena. Buma/Stemra vertegenwoordigt de componisten, tekstschrijvers en muziekuitgevers en Stichting ter Exploitatie van Naburige rechten (Sena) is er voor de uitvoerende muzikanten en producenten.
Het proces
Een bedrijf vraagt een licentie aan. Per bedrijfsruimte of vorm van muziekgebruik verschilt de licenties. Achtergrondmuziek in een kledingwinkel is namelijk anders dan de muziek die wordt gedraaid in een telefonische wachtrij. Vervolgens hangt de prijs af van een aantal factoren, zoals – maar niet limitatief aan – hoeveel werknemers er zijn en wat de oppervlakte van de ruimte is waarin de muziek te horen is. Het College van Toezicht Auteursrechten houdt toezicht op de collectieve beheersorganisaties en ziet erop toe dat de vergoeding juist wordt afgeleverd.
Auteursrecht
Rechten op muziek vallen voornamelijk onder de Auteurswet. De Auteurswet is er om bescherming te bieden aan de creatieve industrie, en daar werkt Buma/Stemra mee. Als het proces niet wordt gevolgd, is er een inbreuk op het muziekauteursrecht en kan de auteur verdere verkoop verbieden of vragen om een vergoeding van gederfde inkomsten. In het ergste geval zijn er ook nog strafrechtelijke en civielrechtelijke sancties, welke kunnen resulteren in een geldboete of gevangenisstraf. Voor de uitvoerende kunstenaren en producenten is er nog een specifieke wet: de Wet op naburige rechten. Deze wet beschermt, ‘naburig’ aan de Auteurswet, onder andere de inspanning en prestaties van muzikanten en producenten. Op basis van deze wet is die specifieke taak gegeven aan Sena.
Rechtenvrije muziek
Moet er worden betaald voor alle muziek? Nee. Naast alle tophits zijn er ook commerciële aanbieders die rechtenvrije muziek aanbieden, ook wel ‘royalty free’. Dit kan worden gebruikt zonder dat daar een muzieklicentie voor nodig is. Buma/Stemra en Sena zullen dit natuurlijk wel controleren.
TikTok en Buma/Stemra
Alle leuke liedjes die je hoort op media zoals TikTok en Youtube komen natuurlijk ook ergens vandaan. Na een soortgelijke overeenkomst tussen Buma/Stemra en Youtube is nu ook TikTok aan de beurt. TikTok, een bekend socialmediaplatform, heeft een overeenkomst gesloten met Buma/Stemra. Dit betekent dat Nederlandse muziekauteurs een vergoeding zullen ontvangen voor het gebruik van hun muziek in de toekomst, maar ook met terugwerkende kracht. Nu kan jij dus gewoon weer met een gerust hart verder scrollen, wetende dat de auteurs van jouw favoriete liedjes netjes worden betaald.
Zin om meer te lezen over muziekrechten? Lees dan vooral nog dit artikel.
