Eigenlijk is het nalatig handelen van de beide notarissen volgens de Kamer zo ernstig, dat schorsing gerechtvaardigd zou zijn. Maar omdat de schade is veroorzaakt door de fraude van wijlen Oranje, en niet door het nalaten van de notarissen, komen ze er af met een berisping. Ook speelt mee dat de notarissen zich hebben ingespannen voor onderzoek, financieel herstel en compensatie én hun ontslag hebben aangevraagd.
Niet zorgvuldig genoeg
Het Bureau Financieel Toezicht (BFT) diende afgelopen najaar klachten in tegen vier (kandidaat-)notarissen, naar aanleiding van het onderzoek naar de fraude door Oranje, die tevens bestuursvoorzitter van Pels Rijcken was. Het BFT verweet de vier geen betrokkenheid bij de fraude, maar wel dat ze niet zorgvuldig genoeg zijn geweest.
Cheques
De notarissen erkennen dat zij niet hebben niet gezorgd voor een adequate administratie en controle binnen het kantoor. Volgens de Kamer hadden de notarissen kritischer moeten zijn over de aparte derdengeldenrekeningen die Oranje had geopend. Ook ontbrak elk zicht op de cheques die Oranje – ter compensatie van gedupeerde aandeelhouders – eigenhandig printte en verzond (en een aantal als onbestelbaar retour ontving).
Extra oplettendheid
Een van de notarissen heeft daarnaast bij het wijzigen van de statuten van een stichting intern een akte gepasseerd zonder extra onderzoek te doen of een dossiernotitie te maken van die wijziging. Dat had volgens de tuchtrechter wel gemoeten; het feit dat Oranje als bestuurder bij die stichting betrokken was, had extra oplettendheid vereist. Verder hadden de notarissen de derdengeldenrekeningen van het kantoor niet mogen laten gebruiken voor geldbeheeractiviteiten (escrow-activiteiten). De klacht dat de notarissen als bank hebben gefunctioneerd is gegrond.
Brutaal
Het gezag dat Oranje als ervaren notaris en bestuursvoorzitter genoot maakt volgens de tuchtrechter niet dat hij volledig ongecontroleerd kon handelen. Van geraffineerde malversaties was geen sprake, aldus de Kamer; zijn handelen was eerder brutaal dan briljant.
De notarissen zijn voor het tekort op derdengeldenrekeningen van Pels Rijcken verder niet verantwoordelijk. Het tekort op de derdengeldenrekening dat door Oranje was ontstaan is voldoende snel aangezuiverd.
Tekortgeschoten
De kandidaat-notaris wordt door het BFT verweten dat hij onzorgvuldig heeft gehandeld bij de financiële afronding van een dossier waarin Pels Rijcken ruim 58 miljoen euro beheerde voor een stichting die zich bezighield met de compensatie van gedupeerde aandeelhouders.
Bij de controle of de stichting geen vermogen meer had, heeft hij niet alle dertien bankrekeningen in dat dossier gecontroleerd, hoewel hij wist dat er meer dan één rekening was. Hij liet de stichting weten dat er geen geld te verdelen was. Op een van die andere rekeningen stond echter ruim 7,7 miljoen euro. Dat geld heeft Oranje later overgemaakt naar een eigen rekening.
De kandidaat-notaris, die acht jaar ervaring had, is “in ernstige mate tekortgeschoten in de op hem rustende onderzoeksplicht”, oordeelt de tuchtrechter.
Consciëntieus gehandeld
Ook diende het BFT een klacht in tegen een toegevoegd notaris van Pels Rijcken. Oranje had hem gevraagd om uit te zoeken welk bedrag er nog openstond in een bepaald dossier en hoeveel rente er was ontvangen. Omdat het financieel overzicht onduidelijk was, heeft de toegevoegd notaris zelf een berekening gemaakt. Hij heeft vragen gesteld aan de afdeling financiële zaken en heeft Oranje gevraagd bepaalde geldstromen na te kijken. Die liet de toegevoegd notaris daarop weten dat hij verder niks hoefde te doen. De toegevoegd notaris heeft daarmee volgens de tuchtrechter “consciëntieus en met de grootst mogelijke zorgvuldigheid gehandeld” en verklaarde deze klacht ongegrond.
Notariaat afgestoten
Afgelopen najaar maakte Pels Rijcken bekend de notariële tak per 1 juli af te stoten en zich voortaan alleen nog te richten op de advocatuur.
