Annotaties in juridische vakbladen als AB Rechtspraak Bestuursrecht hebben wel degelijk invloed op de vonnissen en uitspraken van de hoogste rechters van Nederland. Rechters van de Hoge Raad, de Centrale Raad van Beroep, de afdeling Rechtspraak van de Raad van State en het College van Beroep voor het Bedrijfsleven bespreken de noten in hun jurisprudentieoverleg en houden er rekening mee.
Dat bleek vrijdag 1 juli tijdens de viering van het 100-jarig bestaan van het jurisprudentietijdschrift AB Rechtspraak Bestuursrecht, in Paushuize in Utrecht. De redactie van het blad had de vier hoogste bestuursrechters Maarten Feteris (president Hoge Raad), Jaap Polak (voorzitter Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State), Theo Simons (president Centrale Raad van Beroep) en Herman Bolt (president College van Beroep voor het Bedrijfsleven) gevraagd om ‘iets terug te zeggen’ tegen de annotatoren van het blad.
Dat deden de vier toprechters, en ze waren opvallend eensgezind: annotaties hebben alleen invloed als ze aan het denken zetten. “Ze moeten ons een spiegel voor houden,” zei Feteris. Daarmee is tegelijk gezegd welke noten de Hoge Raad terzijde legt. ”Met noten die alleen applaus inhouden zijn we blij, maar we bespreken ze niet.” Ook noten die de argumenten van het arrest herkauwen om vervolgens tot een andere conclusie te komen, vallen over de rand aan het Korte Voorhout.
Jaap Polak noemt zich ‘een fanatiek notenlezer’, ook al ergert hij zich soms aan de zure, gelijkhebberige toon waarmee annotatoren de Afdeling ervan langs geven. Het is hem opgevallen dat het rechtsbeschermingsperspectief voor veel notenschrijvers voorop staat en de Afdeling vaak een veeg uit de pan krijgt als zij zich te gouvernementeel opstelt.
De Afdeling waardeert vooral noten waarin een inconsistentie van de eigen uitspraken wordt blootgelegd. Noten zijn ook invloedrijk als de kritiek aansluit bij discussies binnen de Afdeling, zei Polak. Hij raadt de annotatoren aan om geduld te betrachten: ”De Afdeling is uit de aard van de zaak conserverend. Inzichten vanuit de wetenschap komen soms jaren later terug in onze uitspraken.”
Ook Theo Simons vindt dat noten er toe doen. “We kijken ook naar noten die zijn geschreven bij de uitspraken van andere rechtscolleges. Soms passen we onze formulering aan, soms kunnen we uitspraken later corrigeren.” Ook kan de CRvB een kwestie aan de orde stellen binnen de overkoepelende commissie rechtseenheid waarin de hoogste bestuursrechters hun beleid afstemmen.
Herman Bolt beleeft vooral veel plezier aan noten die gaan over rechtseenheid en rechtsontwikkeling. “Maar ook met een praktische benadering die uitlegt waar het partijen om gaat, zijn we blij. AB Rechtspraak Bestuursrecht is nodig om de bestuursrechters scherp te houden.”
