De NOvA vindt het vanuit zijn wettelijke taak van belang om de voorstellen van de aanstaande regering te toetsen op rechtstatelijkheid. Daarom heeft de advocatenorde voor de eerste keer een commissie ingesteld die een rapport over het regeringsprogramma zal uitbrengen. Sinds 2017 werd die toets al toegepast op de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen.
Opzet
De algemeen deken Robert Crince le Roy van de NOvA licht de opzet toe: “Een advocaat heeft de wettelijke taak om zorg te dragen voor de rechtsbescherming van zijn cliënt. De NOvA zal bij de regering hier blijvend aandacht voor vragen. Regeerakkoorden worden standaard voorzien van een financiële doorrekening. Wij vinden dat er voortaan ook een rechtsstatelijke toets moet plaatsvinden. Dat is voor ons een van de redenen geweest om deze commissie in te stellen.”
Criteria
De nieuwe commissie staat onder voorzitterschap van hoogleraar Encyclopedie van de Rechtswetenschappen en Rechtstheorie aan de Universiteit Utrecht, Elaine Mak. De commissie is gevraagd om de voorstellen van een nieuwe regering te toetsen op de volgende criteria: betrouwbaarheid van de overheid, fundamentele rechten en vrijheden van burgers en toegang tot het recht.
Elaine Mak: “In het hoofdlijnenakkoord staan de thema’s asiel en migratie, goed bestuur en een sterke rechtsstaat, en nationale veiligheid. Dit zijn onderwerpen die de commissie nader zal onderzoeken en op basis van een toetsingskader zal beoordelen op rechtsstatelijkheid.”
Gevolgen
De NOvA meldt dat een aantal voorstellen de bijzondere aandacht van de commissie zullen hebben, zoals de activering van het bepaalde in artikel 110 Grondwet (het buiten werking kunnen stellen van de Vreemdelingenwet in een ‘noodsituatie’, red.), de totstandkoming van een Asielcrisiswet en de gevolgen hiervan voor rechtszoekenden, en de relatie tussen nationale wetgeving en Europese en internationale wet- en regelgeving.
Die aandacht gaat ook naar de in het vooruitzicht gestelde agenda voor vernieuwing van de democratie, de rechtsstaat, het bestuur, en de controle hierop. “Dit vanuit het oogpunt van een goede rechtsbedeling”, licht de advocatenorde toe. Daarnaast zal de commissie de voorstellen op het gebied van strafvervolging analyseren.
De NOvA-commissie bestaat naast voorzitter Elaine Mak uit hoogleraar Internationaal en Europees Recht Jasper Krommendijk van de Radboud Universiteit, Channa Samkalden, advocaat en lid van de Adviescommissie Rechtsstatelijkheid van de NOvA en Camilo Schutte, advocaat en voorzitter van de deze zelfde adviescommissie.
De commissie zal op termijn haar rapport in het openbaar publiceren en presenteren.
