Wetenschappers mogen hun artikelen na verloop van een redelijke termijn in open access plaatsen.
Dat is het gevolg van een wetswijziging die vermoedelijk per 1 juli 2015 in werking treedt.
Op 12 februari 2015 heeft de Tweede Kamer ingestemd met het wetsvoorstel auteurscontractenrecht, inclusief een artikel 25fa dat bij amendement is ingevoegd. Dit artikel luidt als volgt:
“De maker van een kort werk van wetenschap waarvoor het onderzoek geheel of gedeeltelijk met Nederlandse publieke middelen is bekostigd, heeft het recht om dat werk na verloop van een redelijke termijn na de eerste openbaarmaking ervan, om niet beschikbaar te stellen voor het publiek, mits de bron van de eerste openbaarmaking daarbij op duidelijke wijze wordt vermeld”.
‘In het kort is dit amendement erop gericht een bepaling in de Auteurswet op te nemen die invulling geeft aan de groeiende behoefte om wetenschappelijk werk in de vorm van open access beschikbaar te stellen. De aanduiding kort werk houdt in dat het gaat om artikelen en niet om boeken. Door deze bepaling heeft de auteur het recht om zijn wetenschappelijk werk dat met Nederlandse publieke middelen is gefinancierd gratis via internet in open access beschikbaar te stellen. Dit is toegestaan na verloop van een redelijke termijn na eerste publicatie om de uitgever in staat te stellen zijn investeringen terug te verdienen’ (Toelichting). Werk van personen in dienst van een universiteit wordt blijkens de toelichting geacht geheel of gedeeltelijk met publieke middelen te zijn bekostigd.
Het voordeel van deze nieuwe bepaling is dat wetenschappers zich niet meer in contracten met uitgevers het recht hoeven voor te behouden om hun werk in open access te plaatsen. De bepaling is namelijk van dwingend recht. Het enige waar nog overeenstemming over dient te worden bereikt is wat de redelijke termijn is. Bij publicaties in een week- of maandblad zal de redelijke termijn soms enkele weken of maanden bedragen en vermoedelijk hooguit één jaar.
Wanneer een wetenschapper niet door middel van een akte (schriftelijk stuk met handtekening) aan de uitgever een exclusieve licentie verleent, mag de wetenschapper zijn werk overigens al direct in open acces plaatsen. Dat is het gevolg van een ander onderdeel van deze wetwijziging dat bepaalt dat exclusieve licenties voortaan alleen nog door middel van een akte kunnen worden verleend. Het is dus niet meer mogelijk om mondeling, impliciet of stilzwijgend een exclusieve licentie te verlenen.
