Ze kennen beiden een verleden als rechter, zijn in het heden collega-senatoren en in de nabije toekomst zelfs fractiegenoten. In een dubbelinterview in NRC luiden Gala Veldhoen (GroenLinks) en Jeroen Recourt (PvdA), die in mei worden herkozen in de Eerste Kamer, de noodklok over de wijze waarop de rechtsstaat dikwijls wordt gepasseerd ten faveure van de politieke agenda.
In de senaat is het rechtsstatelijk besef nog aardig op peil, menen de ex-magistraten. Daar zit een “sterk juridisch blok” dat het gesprek hierover voert op een “heel behoorlijk niveau” – zeker in vergelijking met de Tweede Kamer. Maar ook door de Eerste worden wetsvoorstellen geloodst die juridisch niet aan de maat zijn of later voor problemen zorgen in de uitvoering.
Regeerakkoord
Volgens Recourt, voorheen rechter in Amsterdam en bij het Gemeenschappelijk Hof van de Nederlandse Antillen en Aruba, zit de pijn zit met name in wetgeving “waarvan alle uitvoeringsorganisaties adviseren om het niet te doen, waar de Raad van State kritisch over is, waarna de minister zegt dat zo’n wet er toch moet komen. Politieke wil geeft dan de doorslag, of het regeerakkoord.”
Voormalig straf- en jeugdstrafrechter te Amsterdam Veldhoen noemt de Omgevingswet, die onlangs na veelvuldig uitstel groen licht kreeg. “De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State – die doet dat nooit – heeft op eigen initiatief een brief aan de Eerste Kamer gestuurd over dat ze zich heel grote zorgen maken over de digitale omgeving van de Omgevingswet. Ze verwachten dat daaruit heel veel procedures kunnen voortvloeien.”
Spierballen
Hun klacht betreft ook de regering, bijvoorbeeld minister van Justitie en Veiligheid Yeşilgöz-Zegerius (VVD), die met haar law and order-profiel zou doen aan “spierballenwetgeving” uit “politieke opportuniteit” door in te zetten op zwaarder straffen. Politieke stellingname schroomt het tweetal overigens zelf ook niet. Recourt spreekt van een rechtse politieke agenda. “Hard, hard, hard. De gedachte dat straffen helpt. Dat het af en toe dwars door rechtsstatelijke beginselen heen gaat, wordt op de koop toe genomen.”
Op 30 mei kiezen de 570 statenleden in de provincies de 75 leden van de Eerste Kamer. Volgens de huidige prognoses behouden Veldhoen en Recourt hun zetels, in de gezamenlijke fractie die GroenLinks en PvdA vanaf dan zullen vormen.
