Vice-president van de Raad van State Thom de Graaf en voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak Bart Jan van Ettekoven overhandigden deze week het eerste exemplaar van de bundel met de titel ‘Digitalisering – wetgeving en bestuursrechtspraak’ aan Tweede Kamer-voorzitter Vera Bergkamp.
Gebundeld
In ruim 125 pagina’s geeft de Raad van State zijn visie op de ontwikkelingen van digitalisering, vanuit zijn expertise als wetgevingsadviseur en vanuit zijn expertise als hoogste algemene bestuursrechter. In de bundel is ook een eerder advies van de Afdeling advisering over digitalisering van september 2018 opgenomen. Daarin wees de Afdeling op knelpunten bij digitale overheidscommunicatie en wetgeving en gaf zij verschillende adviezen voor verbetering.
Aanbevelingen
De Afdeling advisering geeft in de bundel zes aanbevelingen voor het opstellen en uitvoeren van wetten en regels met een ‘digitaliseringsaspect’. Zo moet altijd rekening worden gehouden met de positie van burgers. In het bijzonder verdienen de effecten van de digitalisering op de rechtsstatelijke verhoudingen aandacht. “De wetgever treft onvoldoende voorzieningen voor burgers, die geen weg weten te vinden in de digitalisering”, aldus de Afdeling. Wanneer complexe algoritmes worden ingezet, zouden zwaardere eisen moeten worden gesteld aan voorzieningen voor foutherstel, bezwaar en beroep.
Nieuw toetsingskader
De Afdeling advisering geeft eveneens aan hoe zij zelf wet- en regelgeving met digitaliseringsaspecten beoordeelt bij haar adviezen. Voor dergelijke wet- en regelgeving wordt het huidige toetsingskader, dat bestaat uit een beleidsanalytische, juridische en wetstechnische toets, aangevuld met vragen die juist bij digitaliseringswetgeving van belang zijn. Zo is er aandacht voor de vraag hoe een wetsvoorstel zich verhoudt tot mensenrechten en voor de vraag of bij algoritmische besluitvorming voldoende aandacht is voor transparantie, controleerbaarheid en rechtsbescherming.
Andere actoren
Met deze aanvulling wil de Afdeling de eenheid van wetgeving bevorderen, zodat burgers en bedrijven niet steeds met andere regels voor dezelfde kwesties te maken krijgen. Het toetsingskader is ook bedoeld om door andere actoren in het wetgevingsproces te worden gebruikt, zo wordt in de publicatie benadrukt.
Bestuursrechtspraak
De Afdeling bestuursrechtspraak wil met haar beschouwing een bijdrage leveren aan de discussie over bescherming van de rechten van burgers en bedrijven bij algoritmische besluitvorming binnen het publieke domein, zo schrijft vice-president Thom de Graaf in de publicatie. Na een beschouwing over de toegang tot de bestuursrechter verkent de Afdeling hoe de bestuursrechter optimaal in staat kan worden gesteld om ‘algoritmische besluiten’ te toetsen.
Verder bespreken
Later dit jaar zal een vertegenwoordiging van beide afdelingen de publicatie bespreken met de nieuwe vaste commissie Digitale Zaken van de Tweede Kamer, waarvan SP-Kamerlid Renske Leijten voorzitter is.
Kijk hier voor de volledige tekst van de publicatie ‘Digitalisering – wetgeving en bestuursrechtspraak’ en hier voor de aanvulling op het bestaande toetsingskader.
