Dat laatste slaat dan op de zaak waarmee hij – vooral in juridisch Nederland, maar ook bij het grote publiek – bekend is geworden: de controverse rond vermogensbeheerder Box Consultants. De Greve raakte bij deze ‘zaak-Castor’ betrokken door zijn kantoorgenoot Daan Doorenbos. Die kwam naar hem toe met een brief uit 2009 op papier van de Amerikaanse belastingdienst IRS, waarin zijn cliënt Box Consultants werd beschuldigd van grootschalige fraude die onderdeel zou zijn van de affaire rond de beruchte investeerder Bernie Madoff. Doorenbos had ambtenaren van de Belastingdienst daarover onder ede gehoord, en die zeiden dat ze geen twijfel hadden aan de echtheid van de brief. “Maar het voelt gewoon niet goed”, zei Doorenbos. “Is die brief wel echt?”
Box Consultants heeft veel bekende klanten, onder wie leden van het Koninklijk Huis, en ligt als high profile bedrijf snel onder een vergrootglas. “Er zaten geen bewijsstukken bij de brief, maar het Openbaar Ministerie en de Belastingdienst zijn toch als een dolle losgegaan op Box”, zegt De Greve. Doorenbos en hij voelden aan hun water dat de zaak niet klopte. De Greve schakelde een native speaking Amerikaan in. Die zei: zo schrijft een Amerikaan niet. Ze hadden beet.
Vervolgens zetten hij en zijn kantoorgenoten hun tanden erin, en lieten niet los. “Eerst grillen we de cliënt: je kunt beter mij in de vertrouwelijkheid alles vertellen, anders word je door de rechter of de tegenpartij gegrild. Ik kan mijn cliënt horendol maken met mijn vragen. Ik wil niet op zitting voor verrassingen komen te staan.”
Zonderlinge boekhouder
De valse brief bleek te zijn geschreven door een boekhouder die zomaar ontslag had genomen. “We hadden een vreemd gevoel bij deze man. Hij was in de vijftig, woonde nog bij zijn ouders. We hebben civiel bewijsbeslag gevraagd en gekregen, en zijn toen met een deurwaarder binnen geweest. We vonden bewijs dat de brief vals was, en daarmee kwamen de verklaringen van de opsporingsambtenaren dat de IRS de echtheid van de brief heeft bevestigd in een vreemd daglicht te staan.”
Die kán niet geverifieerd zijn, zegt De Greve. “We hebben zelf aan de IRS gevraagd of de brief echt was en kregen binnen 24 uur antwoord: hartstikke vals. Als wij dat met één briefje konden achterhalen, moeten de FIOD en het OM allang geweten hebben dat die brief vals was. Maar zelfs nadat wij onze zorgen daarover hadden geuit, bleven de FIOD en het OM zeggen dat de echtheid was geverifieerd.”
Voordat de Stibbe-advocaten deze brief in 2017 onder ogen kregen, was er al veel gepasseerd in de zaak. Het begon met een fiscaal onderzoek, waarbij medewerking verplicht is. De mensen van Box, zich niet bewust van de ‘IRS-brief’, beantwoordden vragen van de fiscus. Ambtenaren deden eindeloos boekenonderzoek, maar een relatie met de Madoff-affaire was er niet. “Het OM dacht dat onze cliënt de fraudebewijzen goed had verstopt”, vermoedt De Greve. Dat kan verklaren dat de FIOD in maart 2015 een inval deed bij de vermogensbeheerder: een bestuurder ging in voorlopige hechtenis, de administratie werd in beslag genomen en Box schakelde Stibbe in, omdat het nu een strafzaak bleek te zijn in plaats van een fiscaal onderzoek.
De Stibbe-advocaten deden met het oog op de strafzaak onderzoek bij Box, en meldden dat aan de toezichthouders AFM en DNB. Maar hun verschoningsrecht beschermde hen niet tegen een inbreuk door het OM in september 2015. Want toen vroeg het OM in het geheim de hele mailbox van Box Consultants op bij de provider van het bedrijf. De Greve: “Het OM wist van de toezichthouders dat wij onderzoek deden, wist ook dat onze onderzoeken diepgravend zijn en dat de cliënt zou leeglopen. Dan is het voor het OM wel fijn om stiekem een vertrouwelijk rapport van Stibbe te zien.” Zo kreeg het OM de beschikking over 3.115 e-mails tussen Stibbe en Box.
Zo lek als een mandje
Stibbe ontdekte dat pas jaren later bij toeval, als bijvangst van een tuchtklacht van het OM tegen BDO, de accountant van Box. De klacht van het OM werd ongegrond verklaard, maar voor Stibbe was dit het sein om de aanval op het OM te openen, en rechters gingen daar een heel eind in mee. De Greve en Doorenbos kregen de beschikking over interne mails van het OM waaruit valt af te leiden dat officieren van justitie en opsporingsambtenaren wisten dat ze in overtreding waren door die mails te hebben. Het OM verweerde zich door te zeggen dat alle mails eerst worden beoordeeld door een geheimhoudersofficier en die beslist: wel of niet verschoningsrecht. Alles wat onder het verschoningsrecht valt wordt niet bekeken door de zaaksofficier en het opsporingsteam, stelde het OM. Maar Stibbe ontdekte dat dit systeem zo lek is als een mandje. Voordat de geheimhoudersofficier werd ingeschakeld hadden opsporingsambtenaren de vertrouwelijke mails al ingezien en verspreid.
Om de waarheid boven tafel te krijgen eisten De Greve en zijn team interne mails en een intern logboek op. Daaruit bleek onder meer dat de geheimhoudersofficier heeft bevolen om alle geheime mails te vernietigen, maar omdat de zaaksofficier het daar niet mee eens was, is dat niet gebeurd. Ook kwam uit dat opsporingsambtenaren die niks met de zaak-Castor te maken hadden, in de dossiers konden kijken.
Tot nu stonden Stibbe en het OM (bijgestaan door de landsadvocaat Reimer Veldhuis van Pels Rijcken) in meer dan twintig civiele en strafzaken tegenover elkaar. Op de belangrijkste punten heeft Stibbe gelijk gekregen. De rechter oordeelde dat de IRS-brief overduidelijk vals was, wat haaks staat op de bewering van de opsporingsambtenaren. De rechter veroordeelde de boekhouder tot betaling van meer dan een miljoen euro aan Box en oordeelde dat in het dossier geen enkele aanwijzing te vinden is dat Box schuldig is aan fraude. De rechter is van mening dat het OM het verschoningsrecht van Stibbe structureel en langdurig heeft geschonden door de 3.115 e-mails in beslag te nemen. Ook is volgens de rechter komen vast te staan dat mensen van het opsporingsteam en het OM de vertrouwelijke e-mails hebben gelezen en verspreid. Daarnaast heeft de Hoge Raad in deze zaak voor het eerst geoordeeld dat iedere advocaat een eigen recht heeft om het OM wegens schending van verschoningsrecht aan te spreken.
Een oncomfortabele waarheid
“Wat is groter?” vraagt De Greve zich af. “Het klakkeloos overnemen van de aantijgingen in de IRS-brief, het liegen daarover, het schenden van verschoningsrecht of het ook daarover liegen? Het zijn allemaal uitingen van een overheidsorganisatie die niet deugt. Een rechtsstatelijke doodzonde.” Dat brengt hem tot de boude stelling: “Zolang het OM de zaken niet op orde heeft, vind ik dat het OM naast de verdachte moet staan, en niet, zoals nu op een verhoging naast de rechter.”
De Greve benadrukt meerdere keren dat hij veel plezier beleeft aan zijn werk. Hij maakt geintjes met rechters en advocaten van de wederpartij, hij vertelt er smakelijk over. Maar bij de zaak-Castor valt er inhoudelijk niet zo veel te lachen. Hij vindt dat advocaten veel harder moeten vechten tegen schendingen van de rechtsstaat. “Juist als advocaten bij grote kantoren hebben we die dure plicht. Wie doet het anders? Degenen die het kunnen en daarvoor de middelen hebben moeten het zeker doen: beroepsorganisaties, grote kantoren, grote ondernemingen. Je moet als grote onderneming goed nadenken of je schikt in een strafzaak. Ik kan me voorstellen dat je, ook al ben je onschuldig, schikt omdat dat op de korte termijn het voordeligst lijkt. Maar als iedereen dat doet, en het OM daar een businessmodel in ziet, dan zagen we aan de wortels van de rechtsstaat.” Over wat de verschoningsrechtzaak allemaal aan het licht heeft gebracht zegt hij: “Dit is een oncomfortabele waarheid die niemand graag wil horen, maar die je onder ogen moet zien.”
Niet vereenzelvigen
De Greve zegt dat het belang van de cliënt en de goede rechtsbedeling bij hem altijd op nummer 1 staan. Maar: “Je moet wel kunnen relativeren, je dus niet vereenzelvigen met je cliënt. Er wordt hier ook veel gelachen, anders houd je het niet vol. In de verschoningsrechtzaak zie je één kant van mij. Ik heb veel zaken die ik juist zo klein mogelijk en buiten de pers wil houden. Dat zijn situaties waarmee bedrijven niet geassocieerd willen worden, het moet gewoon weg of worden opgelost. En mijn rol is dat voor elkaar te krijgen.”
Een voorbeeld: De Greve had een klant de samenwerkte met een zakenpartner, die een crimineel bleek te zijn. “Hij zei: ‘Tim, weg ermee, ik wil niets meer met hem te maken te hebben.’ Terwijl de zakenpartner in de gevangenis zat, hebben we de joint venture opgedoekt. Iedereen een exitbetaling, pand sluiten, huurcontracten ontbinden. We gaan het gewoon zo doen, en we merken het wel of iemand een verbod in kort geding of schadevergoeding achteraf zal vorderen. Dat moet je wel durven als advocaat.”
Hoe is nu de stand Stibbe-OM?
“We hebben veel overwinningen geboekt. Alle kernpunten zijn in ons voordeel beslecht. Dat we interne e-mails en het geheimhoudersjournaal konden inzien is uniek. Deze zaak gaat nog jaren duren. Tenzij het kwartje valt bij het OM en ze toegeven dat ze fout zitten en een fundamenteel andere werkwijze gaan toepassen.”
Dit is een samenvatting van een interview dat deze week verschijnt in Mr. Klik hier voor het volledige artikel.
