Het toezicht op de advocatuur is onvoldoende transparant. Dat concludeert interim rapporteur Rein Jan Hoekstra in zijn tussenrapportage die hij vandaag presenteert. “Er is nog heel veel te doen. Het is noodzakelijk dat het toezicht snel geprofessionaliseerd en verbeterd wordt.”
De tussenrapportage maakt onderdeel uit van het verzoek dat oud-staatsraad Hoekstra van de Nederlandse Orde van Advocaten kreeg om als onafhankelijk onderzoeker een rapportage uit te brengen over de kwaliteit, objectiviteit en integriteit van het toezicht op advocaten door de lokale dekens. Het onderzoek loopt van februari tot en met december 2012. De tussenrapportage ziet op de periode tot begin juni 2012.
Hoekstra: “Ik heb de indruk dat de advocatuur nog te veel naar zichzelf kijkt in plaats van naar datgene wat de buitenwereld verlangt.” Zo wordt er volgens hem onvoldoende publieke verantwoording afgelegd over de wijze waarop het toezicht functioneert en wat de resultaten van het toezicht zijn. Het is onzichtbaar wat er gebeurt. Dit vereist in ieder geval een betere registratie en categorisatie van onderzoeken en klachten. “Nergens staat waar die klachten over gaan. Ik wil graag inzicht hebben in wat naar het oordeel van de rechtszoekende kennelijk mis is en wat daarmee gedaan wordt (om in het vervolg te voorkomen). Ik spreek wel eens Kamerleden en ook zij zijn zoekende naar hoe dat toezicht nu precies functioneert. Een heldere verantwoording is noodzakelijk. De maatschappij moet kunnen oordelen of het toezicht adequaat functioneert.”
De Orde is momenteel verwikkeld in een discussie met staatssecretaris Teeven (Veiligheid en Justitie) over het toezicht op de advocatuur. De bewindsman wil een nieuw, onafhankelijk college waarvan de leden geen advocaat mogen zijn. Maar dit zou volgens de Orde de onafhankelijkheid van advocaten aantasten en de rechtstaat in gevaar brengen. Hoekstra denkt dat het onzichtbare karakter van het huidige toezichtstelsel een relevante factor is geweest voor het ontwikkelen van een extern toezichtsplan door het ministerie.
Proactief
Verder concludeert Hoekstra dat het proactieve toezicht van de deken in het gedrang komt doordat de klachtenafhandeling te veel tijd in beslag neemt. Dekens kunnen hierdoor niet op eigen initiatief controle houden en onderzoek doen naar een advocaat. In de aanbevelingen van Docters van Leeuwen stond al dat dekens meer proactief moesten handelen, maar met dat advies lijkt nog weinig te zijn gedaan. Hoekstra: “Het rapport is wel aangeslagen bij de Orde, maar het moet sneller worden geïmplementeerd en geharmoniseerd.” Hoekstra benadrukt dat er in het toezicht ook ruimte moet zijn voor onderzoek naar de kwaliteit van de dienstverlening en de financiële situatie van kantoren.
In een eerder bericht op deze website spreekt Jan Loorbach, algemeen deken van de Nederlandse Orde van Advocaten, zijn zorgen uit over de kwaliteit van de advocatuur. Hoekstra hierover: “Ik deel die zorg. In het tweede gedeelte van mijn onderzoek zal ik dan ook kijken naar de kwaliteit en vakbekwaamheid van de advocaat. Hoe wordt dat bewaakt en bevorderd? En is dat verantwoord? Daar moet een heel sterke controle op zijn.”
Opvallend noemt Hoekstra het feit dat een groot deel van de klachten gaat over declaraties van advocaten. “De dekens zijn hiermee wel erg veel tijd kwijt. Er is een geschillencommissie voor financiële kwesties waarbij advocaten zich vrijwillig kunnen aansluiten, maar tot op heden is slechts 30 procent aangesloten. Dat moet gewoon 100 procent zijn. Dat kan de deken een hoop tijd besparen.”
Onvoorbereid
Hoekstra maakt zich ook zorgen over de organisaties van de lokale ordes. De totstandkoming van de nieuwe gerechtelijke kaart zit er aan te komen, maar bij veel ordes is nog onvoldoende duidelijk wat dit betekent voor hun organisatie. “In een aantal ‘nieuwe’ arrondissementen is nog geen knoop doorgehakt voor wat betreft de inrichting van de nieuwe organisatie, inclusief het toezicht. Er vanuit gaande dat de herziening van de gerechtelijke kaart per 1 januari 2013 in werking treedt, moet er nu wat gebeuren. De urgentie is hoog.”
