Op 11 april 2017 heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel van de leden Klaver en Samsom voor een Klimaatwet controversieel verklaard (Kamerstukken II 2016/17, 34 707, nr. 1, p. 10). Over de (verdere) behandeling van het wetsvoorstel kan zodoende pas worden besloten na het aantreden van een nieuw kabinet. Hierna bespreek ik toch alvast kort de hoofdlijnen van het wetsvoorstel (Kamerstukken II 2015/16, 34 534, nr. 2).
Met de Klimaatwet wordt een wettelijk kader in het leven geroepen dat de regering dwingt beleid te ontwikkelen voor het terugdringen van broeikasgasemissies en het verhogen van het aandeel hernieuwbare energie. Met dit beleid moeten de ambitieuze doelstellingen worden behaald die overigens strenger zijn dan de Europese klimaatdoelstellingen. Zo is het doel van de Klimaatwet dat de broeikasgasemissies binnen Nederland in 2030 met 55% zijn verminderd en in 2050 uiteindelijk met 95%, vergeleken met de broeikasgasemissies in 1990. Het aandeel hernieuwbare energie moet per 31 december 2050 100% zijn (artikel 3 voorgestelde Klimaatwet).
Deze doelen moeten onder meer worden behaald door middel van het Klimaatplan dat iedere vijf jaar door de regering wordt opgesteld (hoofdstuk 3 voorgestelde Klimaatwet). Daarin wordt, onder andere, opgenomen: de hoofdzaken van het te voeren klimaatbeleid, een emissiebudget en de te nemen maatregelen. Op basis van het Klimaatplan stelt de regering jaarlijks een klimaatbegroting op (hoofdstuk 4 voorgestelde Klimaatwet). De regering stelt daarnaast een klimaatjaarverslag op, waarin zij verantwoording aflegt over de behaalde CO2-emissiereducties, energiebesparing en de toename van het aandeel hernieuwbare energie (hoofdstuk 5 voorgestelde Klimaatwet). De Klimaatwet introduceert tevens een Klimaatcommissie. Haar taak bestaat voornamelijk uit advisering over het klimaatbeleid (hoofdstuk 7 voorgestelde Klimaatwet).
De Afdeling advisering van de Raad van State is kritisch over het wetsvoorstel. Bijvoorbeeld omdat de doelstellingen verder gaan dan Europese klimaatdoelen. Daarnaast is de Raad van State kritisch over de afdwingbaarheid van de Klimaatwet. De insteek is dat de doelstellingen beleidsdoelstellingen voor de regering zijn. De doelstellingen zijn, zo merkt ook de Afdeling advisering op, echter zodanig geformuleerd dat ze door burgers of organisaties afgedwongen kunnen worden. In reactie op het advies benadrukken de initiatiefnemers van de Klimaatwet dat het aan de rechter is om te beoordelen of deze doelstellingen daadwerkelijk in rechte afdwingbaar zijn.
