Suriname krijgt een gouden kans. Er is namelijk na jaren proefboren een olieveld voor de kust ontdekt. Maar Suriname heeft onder president Desi Bouterse ook grote schulden gemaakt. Na meerdere corruptieschandalen vrezen critici escalerend wanbeleid als gevolg van de olievondst. Zal Suriname profiteren van het zwarte goud?
Sinds 2015 wordt er naar olie gezocht in de kustwateren van Suriname. De hoop op een vondst werd groter toen er enkele jaren geleden grote olievelden ontdekt zijn in Guyanese wateren.
Maka Central-1
Het Surinaamse olieveld, met de naam Maka Central-1, ligt dichtbij Guyana. De ontdekking was het resultaat van samenwerking tussen het Amerikaanse oliebedrijf ‘Apache’ en het Franse ‘Total’. Uit schattingen van Britse consultant Wood Mackenzie blijkt dat het gaat om minimaal driehonderd miljoen vaten. Voor 800 miljoen dollar kan het Surinaamse staatsbedrijf ‘Staatsolie’ zich voor twintig procent inkopen. Dan zou Suriname dus het recht verkrijgen op twintig procent van het uit te keren dividend. Neveninkomsten bestaan uit royalty’s en belastingen op Apache en Total.
Schatkist
De regering Bouterse erfde in 2010, van voormalig president Venetiaan, een tamelijk goed gevulde staatskas (Levens, 2018). Sindsdien is de situatie veranderd. Inmiddels is de staatsschuld opgelopen tot 2,4 miljard dollar. Staatsolie wint momenteel slechts uit kleine bronnen op het vasteland olie. Stijgende olie-inkomsten, nu nog 100 miljoen dollar per jaar, zijn dus welkom. Te meer omdat de kredietwaardigheid van Suriname door kredietbeoordelaar Fitch verlaagd is naar CCC, een junkstatus volgens NRC.
Corruptieschandalen
Volgens econoom Winston Ramautarsing kan de regering Bouterse niet omgaan met bestaande natuurlijke rijkdommen, laat staan nieuwe. De regering doet aan “zelfverrijking” en “smijt met geld” (Levens, 2018). Ook de op Curaçao geboren Surinaamse schrijver Alphons Levens heeft zijn twijfels over de bekwaamheid van regering Bouterse. In zijn boek ‘Nog niet geworden het land van onze jeugddromen’ (2018) uit Levens zijn zorgen. Levens vreest dat onder andere de (relatief kleine) diefstal van schoolpakketten van het ministerie van Sport- en Jeugdzaken en de verdwenen 1 miljoen dollar voor de Caribbean Festival of Arts onbestraft zullen blijven. Ook constateert hij dat de (bescheiden) inkomsten van Staatsolie verbrast worden.
Een veel groter schandaal kwam februari 2020 aan het licht. Een bedrag van 100 miljoen Amerikaanse dollars (90 miljoen euro), en mogelijk nog veel meer, zijn uit de kasreserves van de Centrale Bank van Suriname verdwenen. Het gaat om geld dat ondergebracht was door commerciële banken bij de Centrale Bank: in feite spaargeld van Surinaamse burgers. Hierna bleef het bankwezen onrustig. Een nieuwe valutawet dat de koers van de Surinaamse dollar moet opkrikken, deed vele grote Surinaamse banken in maart 2020 staken.
Conclusie: Petrofever?
Corruptie rond Petrobras (Brazilië) en de Venezolaanse crisis bewijzen dat oliereserves niet altijd een zegen zijn. Zal Suriname anders zijn? Inkomsten uit gouddelving, die in de zakken van de Bouterse-kliek verdwijnen, wijzen op het tegendeel. Oppositieleider Chan Santhoki is bang dat het belang van Staatsolie verkocht zal worden om komende verkiezingen te beïnvloeden. De in december 2019 veroordeelde Bouterse geniet immers slechts immuniteit zolang hij in ambt blijft. Ik hou mijn hart vast voor onze Caribische neven!
Appendix: Petroleumlandsverordening Curaçao
Kopschuw neem ik waar dat de ‘Ontwerplandsverordening houdende regelen ten aanzien van petroleum in het zeegebied van Curaçao’ (Petroleumlandsverordening zeegebied Curaçao) op 20 april 2020 is aangenomen. Voornoemde landsverordening maakt het mogelijk dat er in Nederlandse wateren rondom Curaçao geboord mag worden naar aardolie. De blauwe arbeiderspartij MAN heeft er wel een amendement doorgekregen dat potentiële oliewinsten reserveert voor sociaaleconomische doeleinden. Zal dit genoeg zijn om Petrofever te voorkomen als puntje bij paaltje komt?
