Hoever ga je in je begeleiding?
Bij de intervisiebegeleiding merk ik dat er geregeld casussen worden ingebracht waarbij de vraag speelt hoever je moet gaan in de begeleiding van je cliënten. Het kan zijn dat de zaak je op een bepaalde manier raakt en dat je daardoor extra geneigd bent om nog meer je best te doen om het te willen oplossen. Zoals ik al eerder in mijn artikel over Holding space kapen schreef, kun je zelf getriggerd worden door iets dat je herkent uit je eigen familiedynamiek, wat maakt dat je minder effectief wordt in je rol als begeleider: je kunt zelf partij worden in de zaak in plaats van de cliënten bijstaan in hun proces. Daarnaast kunnen in een zaak heftige emoties spelen waarbij de begeleiding veel energie van je vraagt. Je hebt dan goed te zorgen voor je eigen balans en energiehuishouding. Wat kun je doen om in je werk goed voor jezelf – en daarmee ook voor je cliënten – te blijven zorgen?
‘Vraag wat je nodig hebt en bied aan wat je kunt’
In het boek ‘De kunst van Holding Space – lessen in liefde, loslaten en leiderschap’ van Heather Plett staat een aantal mooie inzichten op dit gebied. De eerste is een oefening uit ‘The Circle Way’: ‘Vraag wat je nodig hebt en bied aan wat je kunt’. Dat klinkt eenvoudig, maar vraagt om het volgende: zelfkennis om te weten wat je nodig hebt, eigenwaarde om erom te vragen en vertrouwen in anderen dat ze op je vraag zullen reageren. Die eerste is al lastig, omdat we niet altijd weten wat we echt nodig hebben, en veel vaker gericht zijn op wat een ander nodig heeft. Toch zit er achter ons handelen vaak een onvervulde behoefte, bijvoorbeeld gezien worden, erkenning of autonomie. Die onvervulde behoefte kan maken dat je in je begeleiding uiteindelijk verder gaat dan voor je cliënten effectief is en waarmee je behoefte ook nog niet eens vervuld wordt. De vraag is dan: waar is de balans en wie kan je behoefte werkelijk vervullen? Veelal is dat niet je cliënt. Zelf herkennen dat er een onvervulde behoefte van jou meespeelt en aandacht vraagt, kan je al een ander perspectief op de zaak geven.
Kijk naar de relatie met je eigen emoties
Hoe kun je tekenen van een onvervulde behoefte herkennen? Veelal is het opkomen van een emotie bij jezelf – bijvoorbeeld als je je beklemd gaat voelen – al een moment waarop je je kunt afvragen: wordt hier een onvervulde behoefte van mij getriggerd die nu mijn aandacht nodig heeft of projecteer ik mijn eigen emoties op de ander? Behoeften en emoties gaan hand in hand en zijn nauw met elkaar verbonden. Als je moeite hebt met het bepalen van je behoeften, geeft Heather Plett de tip om eerst eens naar de relatie met je eigen emoties te kijken. Kun je al je emoties erkennen en toelaten of vind je dat bepaalde emoties er beter niet mogen zijn? Het antwoord op die vraag heeft te maken met onze sociale conditionering om een bepaalde emotie als goed of slecht te bestempelen. Maar juist wanneer al je emoties welkom zijn, helpen ze je om helderheid te geven over de behoeften die ze onthullen. Wat zit er bijvoorbeeld achter je angst? Als je angst er mag zijn, dan zul je achter je behoefte komen om niet te onbezonnen aan het werk te gaan en af te gaan, maar je goed voor te willen bereiden. Of dat een gevoel van beklemming je eigenlijk laat weten dat je behoefte is om ruimte te creëren voor jezelf.
Ga mindful om met je gedachten en gevoelens
Als je bepaalde emoties niet prettig vindt en het liefst onderdrukt, dan kunnen ze uiteindelijk op een andere manier om aandacht vragen. Gabor Maté zegt zelfs dat veel lichamelijke klachten uiteindelijk terug te voeren zijn op onderdrukte emoties. Bij een goede zorg voor jezelf hoort dus ook een goede relatie met je emoties. Al kun je soms bang zijn dat een negatieve emotie bezit van je neemt, tipt Heather Plett onder andere Mindfulness als methode bij het beoefenen van zelfmededogen. Zo hoeft een trigger, onvervulde behoefte of sociale conditionering niet een afleiding te veroorzaken die jou minder effectief maakt in je werk. Het gaat er bij Mindfulness om elke keer dat er een emotie (gedachte of gevoel) komt, het volgende te doen: de gedachte of het gevoel opmerken en het te labelen als ‘ik voel angst’ of ‘ik ervaar boosheid’; er vervolgens nieuwsgierig naar te zijn: wat wil het me zeggen? En het daarna door ons heen te laten gaan zonder er gehecht aan te raken. Dat gaat niet van het een op het andere moment, maar vergt vooral veel oefening.
Zorg voor je energiehuishouding
Als je goed wilt zijn in je werk en ook in heftige zaken een goede begeleider wilt zijn, is verbinding met je eigen lichaam absoluut noodzakelijk. Luisteren naar signalen van je lichaam betekent aandacht geven als je lichaam aangeeft rust of juist beweging nodig te hebben. Omdat we veelal meer hebben geleerd met ons hoofd te denken dan naar ons lichaam te luisteren, vergt dit een andere focus. Als je je lichaamstaal leert herkennen, kom je te weten wanneer een situatie voor jou veilig of onveilig, gezond of ongezond, energie gevend of energie slurpend is. Als je in je werk veel geeft en veel met emoties van anderen te maken hebt, waar jij holding space voor biedt, is het ook belangrijk dat je daarnaast en daarna goed zorgt voor jezelf, zodat je energietank weer opgeladen wordt. Hoe je oplaadt of ontspant, is heel persoonlijk. Het gaat erom dat je voor jezelf onderzoekt en herkent wat jou helpt: mediteren, sporten, wandelen of naar de sauna gaan bijvoorbeeld.
Zorg voor holding space voor jezelf
Goede zorg voor jezelf betekent ook dat je iemand of een groepje mensen vindt die jou holding space kunnen bieden. Om je verhaal te doen, om mee te sparren als je het even niet weet of om gewoon getuige te zijn van wat je draagt en meemaakt. Al is er maar een om mee te beginnen – een goede vriend, je partner of je intervisiegroep – als je dit soort mensenwerk doet is het volgens Heather Plett belangrijk dat je iemand hebt die jou ondersteunt terwijl jij dat voor je cliënt(en) doet. Jij kunt dat op jouw beurt ook weer voor jouw holding space-houder doen wanneer die steun nodig heeft. Om dit soort wederkerige relaties op te bouwen die jou voeden en ook iets van jou vragen, moet je echter wel bereid zijn om risico’s te nemen door je kwetsbaar op te stellen. Jezelf kwetsbaar opstellen betekent niet dat je je hele hebben en houden op tafel hoeft te leggen, maar wel dat je bereid bent om meer van je behoeften en emoties te laten zien dan je misschien gewend bent in je dagelijkse praktijk te doen. In je intervisiegroep kun je ook daarmee heel goed gaan oefenen.
Goede zorg voor jezelf in je werk als advocaat/mediator: samengevat
Wil je dus effectief zijn en energiek blijven in het begeleiden van andere mensen, dan is het belangrijk aandacht te besteden aan jezelf:
- Vraag wat je nodig hebt en bied aan wat je kunt. Onderzoek en herken wanneer een trigger, onvervulde behoefte of sociale conditionering de overhand neemt;
- Heb een goede relatie met je emoties en onderzoek de boodschap erachter;
- Ga mindful om met je gedachten en gevoelens: merk ze op, label ze, wees er nieuwsgierig naar en laat ze gaan;
- Luister naar de signalen van je lijf en zorg voor het opladen van je energie; en
- Zorg voor support voor jezelf. Je intervisiegroep kan daar een goede plek voor zijn.
Als je hier meer over wilt weten, kan ik je aanraden het boek ‘De kunst van Holding Space – lessen in liefde, loslaten en leiderschap’ van Heather Plett Holding space – lessen in liefde (hetnoorderlicht.com) te lezen.
