Zie de Wwft-poortwachter als partner in strijd tegen witwassen

Met het criminaliseren van banken en bankbestuurders wordt de strijd tegen witwassen niet gewonnen. De harde aanpak van bankbestuurders verbloemt vooral het gebrek aan mogelijkheden van de overheid en toezichthouders om witwassen effectief aan te pakken. De Wwft-poortwachters zouden als partners moeten worden gezien, niet per definitie als verdachten. Met de Fintell Alliance lijkt daarmee een voorzichtig begin te worden gemaakt.
foto: Depositphotos

Met het criminaliseren van banken en bankbestuurders wordt de strijd tegen witwassen niet gewonnen. De harde aanpak van bankbestuurders verbloemt vooral het gebrek aan mogelijkheden van de overheid en toezichthouders om witwassen effectief aan te pakken.  De Wwft-poortwachters zouden als partners moeten worden gezien, niet per definitie als verdachten.

ING trof in 2018 een schikking met het Openbaar Ministerie voor 775 miljoen euro. De bank had volgens het OM structureel te weinig aandacht voor het anti-witwasbeleid. Er liepen voor tientallen miljoenen aan Oezbeekse steekpenningen via rekeningen. Voor 150 miljoen crimineel geld van een zogenaamde handelaar in lingerie liep over de rekeningen. Aan de rekening van een eenmanszaak in bouwmaterialen waren vijftien pinautomaten in Suriname gekoppeld. Er liep 9 miljoen euro over de rekeningen, terwijl er geen bouwmaterialen werden gekocht. De bank had de cliënten en hun handel onvoldoende in beeld. ING had ‘business’ boven ‘compliance’ gezet. Het OM zag geen aanleiding om de directie of andere personen te vervolgen. Na een artikel 12-procedure bij het hof werd op 9 december 2020 besloten om oud-ceo Ralph Hamers toch te vervolgen. Volgens het hof was hij van het gebrekkige anti-witwasbeleid op de hoogte en heeft hij eraan meegewerkt.

Op 19 april 2021 was ABN Amro aan de beurt. De bank schikte met het OM voor 480 miljoen euro. Een klant met 192 rekeningen fraudeerde voor twee ton. Een gokverslaafde klant stond voortdurend rood, maar kon wel 4,3 miljoen euro doorsluizen naar zijn privérekening, waarna het geld werd vergokt. Een hoog-risico klant kon toch weer een nieuwe bankrekening openen en stortte biljetten van 500 euro. Een aanwijzing voor witwassen. Met het bekendmaken van de schikking is ook gemeld dat er strafrechtelijke onderzoeken naar bestuurders lopen. Waarschijnlijk gaat het om Gerrit Zalm, Chris Vogelenzang en Joop Wijn.

Dit zijn geen fraaie voorbeelden. Bij iedere grote organisatie worden fouten gemaakt. Maar laten we wel wezen: het OM wil met de draconische boetes en vervolging van particulieren vooral een voorbeeld stellen. Het gaat om het afschrikeffect. Maar het verhult de zwakte in het toezicht en samenwerking. De poortwachters van de Wwft − banken, advocaten, accountants, notarissen, groothandelaren − staan toch aan dezelfde kant van de lijn? Toezicht en opsporing zijn echter het domein van politie, FIOD en justitie. Banken zijn geen opspoorders. Toezichthouders als BFT, AFM of de belastingdienst zijn echter nauwelijks toegerust om effectief anti-witwastoezicht uit te oefenen. De mankracht en de budgetten daarvoor ontbreken. De hoeveelheid witgewassen geld is de afgelopen twintig jaar nauwelijks gedaald, zo bleek onlangs uit onderzoek. Zo rest het OM niets dan breeduit in de pers schande roepen over het handelen van banken. De bankbestuurders, waarvan het OM ook wel weet dat zij te goeder trouw hebben gehandeld, worden geofferd, met alle gevolgen van dien voor hen in privé. En dan zijn er nog de particulieren en bedrijven van wie rekeningen nu massaal door de opgejaagde banken worden opgezegd, vaak ten onrechte en met grote gevolgen.

Het zou goed zijn als overheid en toezichthouders de Wwft-instellingen als partners in de strijd tegen witwassen zouden gaan zien. Het blijft nu bij het uitstrooien van veel en ingewikkelde regelgeving en het publiceren van een paar handleidingen en onderzoeken. De overheid zou de Wwft-branches met raad, daad en goede ICT-oplossingen behulpzaam moeten zijn. Zij staan tenslotte aan dezelfde kant in de strijd tegen witwassen. En de rotte appels moeten natuurlijk worden aangepakt. In februari 2021 hebben FIU Nederland (de dienst bij welke de meldplichtige instellingen hun ongebruikelijke transacties dienen te melden) en een aantal banken een publieke-private samenwerking opgericht, de Fintell Alliance. Daarin wordt samengewerkt in de aanpak van witwassen en andere vormen van criminaliteit, ter versterking van de integriteit van het financiële stelsel. We zijn benieuwd of dit zoden aan de dijk zet.

 

 

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven